Komunikat Rady Działalności Pożytku Publicznego z posiedzenia w dn. 25-26 października 2004

Prowadzący posiedzenie Rady, Rafał Baniak, wyjaśnił również, iż po przewidywanej na listopad konferencji, minister właściwy ds. zabezpieczenia społecznego, przedstawi Radzie Ministrów dokument prezentujący podstawowe kierunki działań rządu w zakresie realizacji “Rządowego Programu – Funduszu Inicjatyw Obywatelskich w 2005 roku”. Zapowiedział także powstanie drugiego dokumentu, w którym określone zostaną mechanizmy dystrybucji środków z FIO.

Rada Działalności Pożytku Publicznego wyraziła stanowczy sprzeciw wobec opinii, jaką przyjęli posłowie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny na posiedzeniu w dniu 21 października br., rekomendując Sejmowi obniżenie kwoty przeznaczonej przez rząd w budżecie państwa na wspieranie inicjatyw społecznych w ramach “Rządowego Programu- Fundusz Inicjatyw Obywatelski” z 30 do 10 milionów złotych.

W trakcie prezentacji przygotowanej przez Departament Pożytku Publicznego Krzysztof Więckiewicz, Dyrektor Departamentu Pożytku Publicznego w MPS, określił w ramach priorytetów FIO, obszary wsparcia, preferowane kierunki działań oraz zarys sposobu dystrybucji środków, podkreślając m.in. potrzebę skorelowania priorytetów FIO z programem PHARE 2003 oraz z możliwością współfinansowania projektów tego programu ze środków funduszu.

Następnie,Jakub Wygnański (Stowarzyszenie na Rzecz FIP) zwrócił uwagę, iż FIO powinien wspierać obszary, które są deficytowe i w niewielkim stopniu zasilane z innych źródeł.

Zaprezentował także własną, odrębną propozycję schematu funkcjonowania FIO, podkreślając m.in. wagę zarówno przedsięwzięć modelowych oraz ich replikacji, jak również tzw. “mikrograntów”, czyli przeznaczania niewielkich kwot na wspieranie bardzo małych, lokalnych inicjatyw obywatelskich według określonej formuły, w odniesieniu do przyjętych celów FIO.

W toku dyskusji Ewa Kulik-Bielińska (Fundacja im. Stefana Batorego) wskazała na problemy natury formalnej i organizacyjnej, m.in. na konieczność rozliczania otrzymanych środków. - FIO to pieniądze budżetowe, a w tej sytuacji ich odbiorcą nie mogą być nieformalne grupy – podkreśliła.

Wojciech Marchlewski (Związek Gmin Wiejskich RP) zauważył, iż istotnym elementem FIO powinno być stworzenie mechanizmu angażowania ludzi w działania obywatelskie i że są możliwe efektywne rozwiązania organizacyjne w tej dziedzinie. Nawiązując do prezentacji Jakuba Wygnańskiego, zwrócił uwagę na zasadność powielania pozytywnych działań - które już gdzieś zostały wymyślone i mogą być replikowane.

W dalszej części obrad zaprezentowano informację nt. tworzenia programów współpracy z organizacjami pozarządowymi w gminach i powiatach. Z danych zebranych przez Departament Pożytku Publicznego wynika, iż najwięcej programów współpracy uchwaliły takie województwa jak np. pomorskie, śląskie, dolnośląskie. Pełnymi danymi nt. liczby uchwalonych rocznych programów współpracy, Departament Pożytku Publicznego będzie dysponował w lutym 2005 roku. W trakcie dyskusji członkowie Rady zwrócili uwagę, że programy współpracy tworzone przez jst, gdyż taki jest ustawowy obowiązek, nie zawsze mają przełożenie na rzeczywiste udzielanie organizacjom pozarządowym prawa do realizacji zadań publicznych.

Rada wysłuchała także informacji Grażyny Rokickiej, prezesa Stowarzyszenia Konsumentów Polskich, na temat raportu pt. ,,Obywatele dla projektu Nowa Europa [Badania polityki publicznej w dziedzinie aktywności obywatelskiej Europy]”. Przedmiotem badania było określenie relacji polityki publicznej i organizacji obywatelskich w Nowej Europie.

Następnie omawiano zagadnienia związane z organizacją listopadowej konferencji RDPP. Jakub Wygnański przedstawił koncepcję konferencji, poświęconej NPR na lata 2007-2013, z udziałem RDPP, organizacji pozarządowych i przedstawicieli resortów. W dyskusji, jaka toczyła się po tym wystąpieniu, poruszano m.in. problem reprezentatywności członków Rady będących przedstawicielami trzeciego sektora. My w Radzie mamy być głosem środowiska pozarządowego w ogóle, w związku z tym musimy myśleć o interesach całego środowiska nie tylko danej branży – podkreślała Ewa Kulik-Bielińska.

Uzgodniono, że zostanie przygotowany projekt dokumentu, w którym Rada wyrazi swoje stanowisko w sprawie budowania NPR 2007-2013 oraz przygotuje dokument, który zostanie przedstawiony podczas listopadowej konferencji.

Pierwszy dzień obrad zakończył się omówieniem spraw organizacyjnych dotyczących usprawnienia pracy RDPP oraz obiegu informacji, trybu i sposobu konsultacji środowiska pozarządowego.

Ewa Kulik-Bielińska zaproponowała m.in.: przygotowywanie roboczej listy pomysłów i ustaleń podjętych podczas posiedzeń RDPP z podaniem terminów i osób odpowiedzialnych za poszczególne zadania (Krzysztof Więckiewicz, podkreślił, że punktem wyjścia do sporządzenia takiej listy powinien być protokół z posiedzenia Rady), a także zorganizowanie kolejnego spotkania RDPP z prof. H. Izdebskim (propozycja ta zyskała poparcie również innych członków Rady). Dyskutowano także nt. mechanizmu opiniowania przez członków Rady projektów aktów prawnych, kwestii związanych z nierównomiernym obciążeniem pracą poszczególnych członków Rady, propozycji stworzenia wewnętrznej strony internetowej Rady oraz roli ekspertów merytorycznych w kontekście funkcjonowania Rady.

W drugim dniu obrad Rada kontynuowała dyskusję nt. priorytetów FIO na rok 2005. Upoważniła Krzysztofa Więckiewicza oraz Jakuba Wygnańskiego do dalszych prac nad przygotowaniem projektu priorytetów FIO, uwzględniających prezentowane dotychczas koncepcje.

Krzysztof Balon (WRZOS) zwrócił uwagę na rolę, jaką powinien spełniać FIO w pierwszej fazie swojego istnienia. Fundusz powinien się koncentrować na wspieraniu inicjatyw modelowych w skali całego kraju. Fundusz jest nową instytucją i trzeba będzie ustanowić praktyki jego funkcjonowania – powiedział.

Z wypowiedzi członków RDPP wynika, iż funkcjonowanie funduszu FIO nie powinno dotyczyć ty, fundusz nie powinien przesądzać o ostatecznych kierunkach obywatelskiej aktywności, ale pozostawić w tym zakresie swobodę zainteresowanym. W konsekwencji, fundusz powinien stworzyć przestrzeń społeczną do zagospodarowania dzięki inicjatywom obywatelskim.

Następnie, Jacek Paluch (Regionalne Centrum Informacji i Wspomagania Organizacja Pozarządowych w Gdańsku) omówił projekt akcji edukacyjno-informacyjnej, z zakresu sprawozdawczości za 2004 rok, dla organizacji posiadających status pożytku publicznego.

Ze względu na wątpliwości związane z interpretacją przepisów dotyczących terminu składania sprawozdań przez organizacje pożytku publicznego, zaproponowano przygotowanie informacji wyjaśniającej odpowiednie (dot. sprawozdawczości) przepisy ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz ustawy o rachunkowości. Powinniśmy się zastanowić w jaki sposób - interpretując przepisy ustawy - działać edukacyjnie i wychowawczo wobec organizacji pożytku publicznego, wskazując na te przykłady, które potwierdzają transparentność ich funkcjonowania – zaznaczył Krzysztof Więckiewicz. Rada pozytywnie ustosunkowała się prezentacji i podjęła kierunkową decyzję (nie przesądzającą o szczegółach), że akcja edukacyjna w zakresie sprawozdawczości opp powinna zostać jak najszybciej rozpoczęta.

RDPP udzieliła rekomendacji przedstawicielowi organizacji pozarządowych do udziału w pracach Krajowego Komitetu Sterującego dla działania 1.6 Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwój Regionalny. W tym punkcie posiedzenia wziął udział Paweł Ejmocki przedstawiciel Departamentu Wdrażania Programów Rozwoju Regionalnego. Rada rekomendowała Instytut Rozwoju i Promocji Kolei reprezentowany przez Jakuba Majewkiego.

Wysłuchano także informacji nt. wsparcia organizacji pozarządowych w realizacji projektów finansowanych z Funduszu Norweskiego, zaprezentowanej przez Julitę Sekular z Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej Ministerstwa Gospodarki i Pracy oraz dyskutowano o wskazaniu przez Radę organizacji pozarządowych, które chciałby podjąć działalność w Indiach.

W ostatniej fazie posiedzenia Teresa Hernik, współprzewodnicząca Rady, zaproponowała, aby kolejne posiedzenie Rady odbyło się w rocznicę powołania RDPP, natomiast Jakub Wygnański przypomniał o propozycji spotkania przedstawicieli organizacji pozarządowych rekomendowanych przez Radę do komitetów sterujących i monitorujących oraz konieczności przygotowania kolejnego spotkania z KRRiTV.