Sprawozdanie przed Komitetem Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych

Delegacja rządowa przedstawiła 6 listopada 2009 roku przed Komitetem Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych 5. sprawozdanie z wykonywania przez Polskę postanowień Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych w latach 1999-2006.

Delegacji złożonej z ekspertów z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Edukacji Narodowej, Sprawiedliwości, Spraw Wewnętrznych i Administracji, Spraw Zagranicznych, Zdrowia oraz Urzędu ds. Cudzoziemców przewodniczył min. R. Mleczko, podsekretarz stanu w MPiPS. Podstawę dyskusji stanowiło przedłożone w 2007 roku sprawozdanie z wykonywania Paktu oraz odpowiedzi na dodatkowe pytania zadane przez Komitet w 2009 roku.
Dokumenty dostępne są na stronie:
http://www2.ohchr.org/english/bodies/cescr/cescrs43.htm

W wystąpieniu otwierającym min. Mleczko przedstawił informacje na temat najistotniejszych problemów społecznych w Polsce oraz działań podejmowanych w celu ich rozwiązania (polityka rynku pracy, polityka rodzinna, polityka antydyskryminacyjna, edukacja, ochrona zdrowia). Podjął także kwestię skutków dla Polski globalnego kryzysu finansowego oraz działań podejmowanych w celu zminimalizowania jego negatywnych skutków w sferze społecznej.

Członkowie Komitetu wysoko ocenili jakość i szczegółowość przedstawionych przez Polskę dokumentów, jak też poziom merytoryczny udzielanych odpowiedzi i otwartość polskiej delegacji na dialog z Komitetem.
W związku z pytaniami zadanymi przez Komitet delegacja polska przedstawiła informacje dotyczące:

• miejsca Paktu w polskim porządku prawnym, w tym orzecznictwa sądowego jego dotyczącego,
• edukacji szkolnej w zakresie praw człowieka, szczególnie zakazu dyskryminacji, jak też szkoleń dla przedstawicieli Policji, wymiaru sprawiedliwości,
• zwalczania przestępstw motywowanych nienawiścią rasową,
• regulacji prawnych dotyczących równego traktowania kobiet i mężczyzn w różnych dziedzinach życia, jak też sytuacji faktycznej (wynagrodzenia, możliwości awansu), działań podejmowanych w celu wyrównywania szans, stanowiska w sprawie przyjęcia ustawy antydyskryminacyjnej,
• ułatwiania zatrudniania grup osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy (kobiety, absolwenci szkół, osoby starsze, niepełnosprawni, długoterminowo bezrobotni),
• zagwarantowania pracownikom godziwego poziomu życia (wynagrodzenie minimalne, zasiłki dla bezrobotnych),
• indywidualnego prawa pracy (czas pracy, godziny nadliczbowe),
• zbiorowego prawa pracy (układy zbiorowe pracy, naruszenia prawa do organizowania się),
• wdrażania ustawodawstwa dotyczącego bezpieczeństwa i higieny pracy, działania Państwowej Inspekcji Pracy,
• równego traktowania w zakresie ubezpieczenia społecznego (perspektywy zrównania wieku emerytalnego, niwelowanie różnic wysokości świadczeń dla kobiet i mężczyzn),
• zjawiska przemocy w rodzinie, postępu we wdrażaniu ustawodawstwa i programów działania,
• budownictwa socjalnego, zapewniania większej dostępności mieszkań,
• opieki zdrowotnej – reformy systemu, utrzymania jego stabilności finansowej, jak też wybranych problemów zdrowotnych, to jest ochrony zdrowia psychicznego, zwalczania narkomanii, alkoholizmu, używania tytoniu, rozpowszechnienia alergii wśród dzieci, promowania właściwego odżywiania, dostępności rozwiązań w zakresie planowania rodziny (edukacja szkolna, system opieki zdrowotnej) i stosowania obowiązujących regulacji prawnych dotyczących przerywania ciąży, ochrony udzielanej na mocy ustawy o ochronie praw pacjentów (w szczególności procedury odwoławcze),
• realizacji ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz języku regionalnym.

Komitet interesował się szczególnie różnymi aspektami sytuacji Romów w Polsce, w tym realizacją Programu na rzecz społeczności romskiej (przebieg, wielkość wydatków), funkcjonowaniem pełnomocników do spraw romskich, edukacją dzieci romskich, dostępem do różnych świadczeń socjalnych.

Komitet przyjmie rekomendacje dla Polski (concluding observations) 20 listopada br.. Do poniedziałku 23 listopada br. do godz. 16.00 istnieje możliwość przesłania faktograficznych sprostowań do raportu Komitetu.

*

Komitet Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych (Committee on Economic, Social and Cultural Rights) składa się z 18 członków - niezależnych ekspertów. Uczestniczą oni w pracach komitetu we własnym imieniu (niezależni od rządów). Zadaniem komitetu jest rozpatrywanie sprawozdań państw-stron Paktu z wykonywania jego postanowień.
Po wstępnym rozpatrzeniu sprawozdania komitet odbywa spotkanie z przedstawicielami państwa, w trakcie którego omawiane są kwestie budzące jego szczególne zainteresowanie. Spotkanie to jest publiczne. Po obronie komitet przyjmuje dokument zawierający ocenę wdrażania postanowień Paktu przez dane państwo (aspekty pozytywne, problemy we wdrażaniu postanowień Paktu) oraz sugestie i zalecenia co do sposobu rozwiązania problemów. Sugestie i zalecenia Komitetu nie mają charakteru wiążącego dla państw. Informacja o realizacji sugestii i zaleceń przedstawiana jest w kolejnym sprawozdaniu.
Członkowie komitetu dysponują, poza sprawozdaniem i odpowiedziami na dodatkowe pytania, uwagami organizacji pozarządowych. Uwagi organizacji pozarządowych przekazane komitetowi na piśmie przed terminem rozpatrzenia sprawozdania udostępniane są państwu. Uwagi te komitet może wziąć pod uwagę przy formułowaniu pytań.

Istnienie komitetu nie zostało przewidziane przez Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych – powierza on kontrolę jego wykonywania Radzie Gospodarczo-Społecznej (ECOSOC). Ponieważ było to rozwiązanie mało praktyczne i odbiegające od rozwiązań przyjętych w innych konwencjach NZ dotyczących praw człowieka, w 1985 roku, w drodze rezolucji ECOSOC, powołany został Komitet Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych.