Wielkość czcionki A A A

Inne

Informator: wsparcie dla dzieci niepełnosprawnych i ich opiekunów

09-02-2015

W 2014 roku na wsparcie osób niepełnosprawnych i ich opiekunów rząd przeznaczył rekordowe 14 mld zł. Co to w praktyce oznacza? Jaką pomoc można otrzymać i gdzie się po nią zwrócić? Sprawdzamy

Rząd pracuje nad zmianami w systemie wsparcia osób niepełnosprawnych i ich opiekunów. Część postulatów środowisk niepełnosprawnych już zrealizowano. Udało się m.in. zwiększyć pomoc finansową dla opiekunów oraz dofinansowanie do rehabilitacji, przedmiotów ortopedycznych czy likwidacji barier architektonicznych. Na jakie wsparcie od państwa mogą po tych zmianach liczyć niepełnosprawne dzieci, ich rodzice oraz opiekunowie?

Pieniądze na opiekę

Osoby niepełnosprawne często wymagają opieki. Dla ich rodziny czasami oznacza to konieczność rezygnacji z pracy zawodowej. Dla tych najbardziej potrzebujących stworzono świadczenie pielęgnacyjne. Mogą je otrzymać rodzice lub opiekunowie niepełnosprawnych dzieci, gdy zrezygnują z pracy by opiekować się swoją pociechą. Pieniądze należą się bez względu na dochód rodziny.

Od początku tego roku świadczenie pielęgnacyjne wynosi 1638 zł brutto. Po odjęciu składek na ZUS wychodzi 1200 zł na rękę. Opłacanie składek przez państwo gwarantuje opiekunowi m.in. to, że w przyszłości otrzyma emeryturę, mimo tego, że nie pracował.

Od 2016 roku świadczenie pielęgnacyjnie wzrośnie do 1300 zł na rękę, czyli do wysokości płacy minimalnej. W następnych latach będzie waloryzowane co roku na takich samych zasadach jak płaca minimalna.

To znacznie więcej niż rodzice i opiekunowie dzieci niepełnosprawnych otrzymywali jeszcze kilka lat temu. Jeszcze w 2006 roku dostawali do ręki zaledwie 420 zł miesięcznie. Dzięki specjalnemu rządowemu programowi oraz zmianom w prawie wzrosło ono w kilka lat trzykrotnie.

Obecnie świadczenie pielęgnacyjne pobiera już 105 tys. rodziców i opiekunów niepełnosprawnych dzieci. Jeszcze w 2007 r. otrzymywało je zaledwie 70 tys. osób. Gdzie można ubiegać się o pieniądze? W tej samej gminnej instytucji, która wypłaca świadczenia rodzinne. Mogą to być ośrodki pomocy społecznej (OPS), centra pomocy rodzinie (CPR) lub wydziały urzędów miast/gmin.

Pomoc finansowa

Wsparcie finansowe dla osób niepełnosprawnych nie ogranicza do świadczeń dla ich opiekunów. Mogą otrzymać również zasiłek pielęgnacyjny, która pomaga pokryć część wydatków związanych z opieką., np. leki i środki pielęgnacyjne. Obecnie wynosi on 153 zł miesięcznie.

Każdego miesiąca rodzice otrzymują także zasiłek rodzinny w wysokości do 115 zł na dziecko (uzależniony jest od kryterium dochodowego), który pozwala pokryć część wydatków na utrzymanie. Do zasiłku przysługują jeszcze odpowiednie dodatki, m.in. na kształcenie i rehabilitację – w zależności od rodzaju, jeden dodatek może wynosić miesięcznie od 50 do 400 zł na dziecko.

Dodatkowo każdego roku, dzięki rządowemu programowi „Wyprawka szkolna” rodzice niepełnosprawnych dzieci mogą otrzymać do 770 zł na podręczniki i przybory szkolne.

Gdy niepełnosprawne dziecko ukończy 18 lat, przysługuje mu również wypłacana przez ZUS renta socjalna. To specjalne świadczenie dla osób, który nigdy nie opłacały składek na ZUS, a są całkowicie niezdolne do pracy. Obecnie renta socjalna wynosi 709 zł. Jeszcze w 2007 roku było to zaledwie 501 zł.

Ważne! Rodzicie i opiekunowie osób niepełnosprawnych są także zwolnieni z obowiązku opłacania abonamentu radiowo-telewizyjnego.

Przykłady? Niepełnosprawny 6-letni Adrian, mieszkający z niepracującą mamą może w sumie otrzymać 2427 zł miesięcznie (świadczenie pielęgnacyjne, zasiłek i dodatek rodzinny, zasiłek pielęgnacyjny, dodatek mieszkaniowy, którego wysokość ustalana jest przez gminę) oraz dodatkowo do 456 zł zasiłku celowego specjalnego. Z kolei niepracująca 20-letnia Marysia, żyjąca z niepracującą mamą może dostać 2700 zł miesięcznej pomocy plus dodatkowo do 456 zł zasiłku specjalnego celowego.

Dofinansowanie z PFRON

Rodzice niepełnosprawnych dzieci mogą dostać dofinansowanie z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) m.in. do turnusów rehabilitacyjnych, sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych oraz likwidacji barier architektonicznych. Od 1 stycznia rząd podniósł wysokość dopłat. Sprawdź, ile po zmianach możesz otrzymać dofinansowania:

– Turnus rehabilitacyjny - max. 1131 zł. dopłaty (raz w roku) może otrzymać dziecko do 16 lat lub uczące się i niepracujące do 24 lat. Dla osób w szczególnej sytuacji życiowej dofinansowanie wzrosło z max. 1323 zł do max. 1512 zł.

– Sprzęt rehabilitacyjny - wzrost z 60 do 80 proc. kosztów, ale nie więcej niż pięciokrotność przeciętnego wynagrodzenia (18,9 tys. zł),

– Likwidacja barier architektonicznych (np. przystosowanie łazienki), barier w komunikowaniu się i technicznych – dofinansowanie może wynieść już do 95 proc. kosztów, a nie jak wcześniej do 80 proc. Nie może to być jednak więcej niż 57 tys. zł.

Dofinansowanie osoby niepełnosprawne mogą otrzymać także ze specjalnego programu PFRON „Aktywny samorząd”. Przysługuje ono m.in. na zakup elektrycznego wózka inwalidzkiego, oprzyrządowania auta, zakupu protez, a także pomoc w zdobyciu wyższego wykształcenia.

Gdzie można zdobyć dofinansowanie? Fundusz przekazuje pieniądze samorządom i to one decydują, jak je rozdzielać. Dlatego wnioski składamy do swojego powiatowego centrum pomocy rodzinie, miejskiego ośrodka pomocy społecznej lub miejskiego ośrodka pomocy rodzinie.

Ważne! Więcej informacji można otrzymać na infolinii PFRON: 22 50 55 670 czynnej w godz. 9:00 – 15:30 oraz na stronie internetowej: www.pfron.org.pl.

Dofinansowanie z NFZ

Zakup przedmiotów ortopedycznych i pomocniczych może być częściowo finansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia. NFZ ustala zwykle tzw. limit na produkt i pokrywa zakup najwyżej do wysokości tego limitu. Resztę musi opłacić pacjent - jako udział własny w limicie albo koszt ponad limit. Ten udział własny może pomóc pokryć PFRON.

NFZ finansuje również pielęgniarską opiekę długoterminową. Przysługuje ona przewlekle chorym, którzy nie potrzebują hospitalizacji i mogą przebywać w domy, ale wymagają systematycznej opieki.

Pielęgniarka może m.in. zrobić zastrzyk, założyć kroplówkę i zmienić opatrunki na odleżyny. Powinna przychodzić z wizytą minimum cztery razy w tygodniu. W specjalnych przypadkach pomoc pielęgniarki można dostać także w weekendy oraz święta. Podstawą do dostania wsparcia jest skierowanie od lekarza prowadzącego pacjenta.

Ważne! Więcej informacji można otrzymać na infolinii NFZ: 800 392 976 czynnej w godz. 8:00-16:00 oraz na stronie internetowej: www.nfz.gov.pl oraz drogą mailową: infolinia@nfz.gov.pl.

Ulga podatkowa

Rodzicom dzieci z orzeczoną niepełnosprawnością przysługuje także podatkowa ulga rehabilitacyjna. Oznacza to, że rozliczając się z fiskusem mogą odliczyć od swojego dochodu wydatki na rehabilitację.

Niektóre z tych wydatków nie mają limitów (np. zakup sprzętu rehabilitacyjnego, adaptacja mieszkania dla potrzeb osoby niepełnosprawnej, opłaty za obozy i kolonie dla niepełnosprawnej młodzieży), a inne są limitowane (np. używanie samochodu, którym wozimy dziecko na zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne, opłacenie przewodników dla niewidomych, wydatki na leki, jeśli przekroczą kwotę 100 zł miesięcznie).

Wszystkie wydatki trzeba udokumentować. Musimy więc przechowywać faktury, rachunki, dowody wpłaty na poczcie lub potwierdzenia przelewów bankowych.

Pomoc w nauce

W polskich szkołach według danych GUS uczy się ok. 120 tys. niepełnosprawnych uczniów. Subwencje oświatowe przekazywane na nich samorządom przez rząd są kilkakrotnie wyższe niż na dzieci zdrowe. Np. na dziecko z ciężką niepełnosprawnością intelektualną, niepełnosprawnością sprzężoną i autyzmem subwencja wynosi 50 tys. zł rocznie. Na zdrowe dziecko – 5 tys. zł.

Do tej pory środki rzadko były przekazywane w całości na konkretne dziecko (np. na zatrudnienie asystenta, logopedy), bo samorządy nie musiały rozliczać się z tego, jak dzielą subwencję. Rząd postanowił to zmienić. Parlament przyjął ustawę, która nakazuje samorządom przekazywanie szkole pełnej kwoty subwencji. Dzięki temu jeszcze w tym roku wszyscy niepełnosprawni uczniowie powinni mieć zapewnioną lepszą opiekę szkolną.

W najbliższych miesiącach rząd planuje dalsze zmiany mające nieść ulgę niepełnosprawnym, ich rodzinom i opiekunom. Będziemy o nich na bieżąco informować. Jednak już teraz można wybierać z wielu możliwości wsparcia. Warto z nich korzystać.