Dla rodzin, dla seniorów, dla pracy – czas podsumowań

Koniec roku to czas podsumowań. Działania podejmowane przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wyraźnie przyczyniły się w mijającym roku do poprawy sytuacji i warunków życia polskich rodzin, seniorów i pracowników.

Czas rodzin

Efektem realizowanych przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej działań jest zmniejszenie skali ubóstwa. Z opublikowanych przez Eurostat danych na temat biedy w Unii Europejskiej wynika, że w ostatnich latach ryzyko ubóstwa i wykluczenia społecznego w całej Unii najbardziej spadło w Polsce. W 2016 roku wyniosło 21,9%, podczas gdy osiem lat wcześniej było to aż 30,5%.

W 2016 roku odnotowaliśmy również znaczący spadek ubóstwa skrajnego oraz ubóstwa relatywnego, w których żyło – odpowiednio – 5 i 14% wobec 7 i 16% w roku poprzednim.

Czynnikami, które w największym stopniu przyczyniły się do spadku ubóstwa skrajnego i relatywnego, były: wzrost wynagrodzeń, spadek bezrobocia, a w przypadku rodzin z dziećmi – wprowadzenie świadczenia wychowawczego w ramach programu „Rodzina 500+”.

Znaczącym osiągnięciem jest realizacja pierwszego etapu programu kompleksowego wsparcia rodzin z osobami „Za życiem”. Celem tego programu jest umożliwienie rzeczywistej i pełnej integracji społecznej osób niepełnosprawnych oraz wsparcie psychologiczne, społeczne, funkcjonalne i ekonomiczne ich rodzin.

W połowie roku parlament uchwalił pakiet ustaw, które pozwolił na wdrożenie programu „Za życiem”. Uchwalenie nowych przepisów umożliwiło m.in.: wprowadzenie skoordynowanej opieki nad kobietą w ciąży i dzieckiem, rozwój sieci sieć mieszkań chronionych, wsparcie opiekunów osób niepełnosprawnych w powrocie na rynek pracy, zwiększenie liczby asystentów, powstanie specjalistycznych ośrodków czy wprowadzenie nowego programu polityki zdrowotnej. 

Na uwagę zasługuje również to, że aż trzykrotnie – ze 150 do 450 mln złotych – zwiększone zostały środki w ramach programu „Maluch+”. Celem tego programu jest zwiększenie dostępności miejsc opieki w żłobkach, klubach dziecięcych i u dziennych opiekunów. Zwiększenie środków to z jednej strony odpowiedź na potrzeby prokreacyjne Polek i Polaków, a z drugiej – umożliwienie im łączenia życia rodzinnego z aktywnością zawodową.

Na drodze do realizacji przez Polaków ich potrzeb prokreacyjnych przez lata stały liczne bariery, które obecny rząd likwiduje w ramach konsekwentnie wdrażanej polityki rodzinnej. Jedną z tych barier była niewielka dostępność żłobków i miejsc opieki. Dzięki wsparciu ze środków budżetu państwa od 2016 roku wzrost liczby miejsc uległ znacznemu przyspieszeniu – do ok. 5,6 tys. miejsc. W 2017 roku ma z kolei przybyć ich aż do 12 tys.

Z myślą o wygodzie rodzin wprowadzono ułatwienia w zakresie składania wniosków o świadczenia na rzecz rodziny. Każdy obywatel ma możliwość składnia prostych formularzy przez Internet, a w przypadku świadczenia wychowawczego także przez kanały bankowości elektronicznej.

Od 2017 roku obowiązuje jednolity termin składania wniosków o wszystkie świadczenia na rzecz rodzin. W tej chwili jest to aż 10 rodzajów świadczeń, w tym m.in.: becikowe, świadczenia rodzinne, wychowawcze i te z funduszu alimentacyjnego. Dzięki tym zmianom budowa przyjaznego obywatelom, nowoczesnego e-państwa nabiera realnego znaczenia, a rodziny zyskują więcej czasu dla najbliższych.

Zmiany dla rodzin przynoszą już wymierne efekty. Od stycznia do sierpnia br. urodziło się w Polsce ok. 272 tys. dzieci. W stosunku do analogicznego okresu sprzed roku i dwóch lat oznacza to wzrost na poziomie – odpowiednio – 7 i 10%. W poszczególnych miesiącach (z wyjątkiem kwietnia) liczba urodzeń była wyższa niż w tych samych miesiącach rok temu.

Jeżeli tendencja wzrostowa utrzyma się do końca roku 2017, to liczba urodzonych dzieci w całym 2017 roku powinna przekroczyć 400 tys., co byłoby najwyższym wynikiem od 2011 roku. W ciągu ostatnich 16 lat próg 400 tys. urodzeń w ciągu roku był przekraczany tylko trzy razy (tj. w latach 2008-2010. Warto również przytoczyć prognozę GUS z 2014 roku, według której w Polsce w 2017 r. miało urodzić się ok. 346 tys. dzieci.

Polskie rodziny nie tylko odzyskały godność, ale przede wszystkim czują się bezpiecznie. Polska utrzymuje się na 4. miejscu wśród państw Unii Europejskiej, biorąc pod uwagę finansowe wsparcie rodzin w relacji do osiąganego przez nie przeciętnego wynagrodzenia – to wniosek z tegorocznego badania firmy PwC.

Czas seniorów

Wraz z 1 października 2017 roku został przywrócony wiek emerytalny, obowiązujący do końca 2012 roku, wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Była to realizacja obietnicy wyborczej złożonej Polakom, którzy w zdecydowanej większości byli przeciwni wydłużeniu wieku emerytalnego przez poprzedni rząd. Dzięki przywróceniu wieku emerytalnego ubezpieczeni zyskali możliwość podjęcia samodzielnej decyzji o momencie zakończenia aktywności zawodowej.

Na emeryturę w wieku emerytalnym 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn przechodzą głównie osoby, które dotąd były nieaktywne zawodowo.

Ok. 60% spośród osób, które złożyły od września wnioski o emeryturę w związku z przywróceniem wieku emerytalnego 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, stanowią osoby nieaktywne zawodowo. W grupie tej są osoby, które pobierały rentę z tytułu niezdolności do pracy i świadczenia przedemerytalne oraz osoby, które nie pracowały albo nie pobierały świadczenia. Wszystkie te osoby dzięki przywróceniu wieku emerytalnego mogą szybciej skorzystać z prawa do emerytury.

Z myślą o poprawie warunków życia najuboższych seniorów od 1 marca 2017 roku minimalna emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz renta rodzinna wzrosły z 882,56 do 1 tys. zł. W ten sposób świadczenia te osiągnęły poziom 50% minimalnego wynagrodzenia.

1 sierpnia weszła w życie nowelizacja ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych. Dzięki zmianom został poszerzony został katalog uprawnień przysługujących działaczom opozycji antykomunistycznej i osobom represjonowanym. W efekcie przyznano im comiesięczne świadczenie w wysokości 402,72 zł.

Wprowadzono także możliwość całkowitego lub częściowego zwolnienia weteranów wojennych z opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej. Oznacza to realne wsparcie weteranów, którzy z powodu wieku, choroby bądź niepełnosprawności przebywają w domu pomocy społecznej lub ubiegają się o przyjęcie do takiej placówki.

Od 2017 roku program „Senior+” jest realizowany w rozszerzonej formule. Najważniejsze zmiany polegały m.in. na wprowadzeniu możliwości tworzenia Klubów „Senior+”, które są uproszczoną formą placówek „Senior+”. Kluby „Senior+” cechują się mniejszymi wymogami w zakresie standardu lokalowego, osobowego i organizacyjnego. Tym samym są doskonałą ofertą dla mniejszych gmin, które dysponują ograniczonymi środkami finansowymi i lokalowymi.

Podwyższone zostały również kwoty wsparcia finansowego na utworzenie lub wyposażenie placówki oraz maksymalny koszt utrzymania jednego miejsca dla domów „Senior+”. Jednocześnie zostały obniżone minimalne standardy lokalowe oraz poziom zatrudnienia dla placówek „Senior+”.

Na realizację programu w 2018 roku rząd zaplanował rekordowo wysoką kwotę – aż 80 mln złotych.

W odpowiedzi na zachodzące procesy demograficzne Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opracowało program „Opieka 75+”. Jego celem jest zapewnienie osobom w wieku 75+ – z zamieszkałym na terenach małych gmin do 20 tys. mieszkańców – wsparcia i pomocy adekwatnej do potrzeb i możliwości wynikających z wieku i stanu zdrowia w ramach usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych usług opiekuńczych. Gminy mogą składać wnioski w programie do 15 stycznia 2018 r.

Czas pracowników

Sytuacja na rynku pracy jest wyjątkowo dobra. Stopa bezrobocia w listopadzie br. wyniosła 6,6% - tak dobrego wyniku nie było od 1991 r.! Sytuacja pracowników poprawia się nie tylko ze względu na lepsze możliwości znalezienia pracy, ale także ze względu na rosnące płace. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło w listopadzie 4610,79 zł i w porównaniu do ubiegłego roku wzrosło aż o 6,5%.

Poprawia się sytuacja najmniej zarabiających. W tym roku płaca minimalna wyniosła 2000 zł, a od przyszłego roku wyniesie 2100 zł. Wprowadzona w 2016 r. minimalna stawka godzinowa wzrosła w tym roku do 13 zł, a od przyszłego roku będzie wynosić 13,7 zł.

Ważna zmiana dotyczy także wynagrodzenia ze względu na staż pracy. Od stycznia 2017 r. wszyscy pracownicy – niezależnie od stażu pracy – otrzymują takie samo wynagrodzenie. Przed zmianą pracownicy przez pierwszy rok pracy otrzymywali co najmniej 80% minimalnego wynagrodzenia, obecnie – co najmniej pełną jego wysokość.

Ogromne znaczenie dla pracujących ma również rozszerzenie ochrony roszczeń pracowników, którzy w sytuacji niewypłacalności pracodawcy zostali pozbawieni zatrudnienia oraz świadczeń przysługujących im z tego tytułu oraz przyspieszenie udzielania pomocy finansowej pracownikom w związku z faktycznym zaprzestaniem działalności przez pracodawcę. Zmiany porządkują i usprawniają tryb wypłaty świadczeń przez wojewódzkie urzędy pracy.

Dodatkowo wprowadzono zwolnienie z opłaty stosunkowej w sprawach z zakresu prawa pracy, dotyczących dochodzenia zwrotu należności powstałych w wyniku realizacji przepisów z zakresu ochrony roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy w przypadku, gdy wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50 tys. złotych. Przepisy weszły w życie we wrześniu 2017 r.

W tym roku zmieniły się także zasady rejestracji oświadczeń dla cudzoziemców. Od 1 września 2017 r. powiatowe urzędy pracy nie rejestrują oświadczeń o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi przewidujących wykonywanie pracy przez cudzoziemca po dniu 31 grudnia 2018 r. Oznacza to, że od 1 września do końca grudnia 2017 r. możliwe jest rejestrowanie oświadczeń przewidujących pracę cudzoziemca nie dłużej niż do końca 2018 r. (na okres do 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy). Praca na  podstawie oświadczeń zarejestrowanych przez powiatowe urzędy pracy w 2017 r. będzie mogła być wykonywana do końca 2018 r. 

Kolejne kroki

Kolejny rok to dalsza praca nad rozwiązaniami ułatwiającymi codzinne życie Polaków. Już od stycznia wchodzą w życie kolejne regulacje - m.in. ułatwienia w zakładaniu żłobków, mobilna aplikacja Karty Dużej Rodziny czy zmianyw  zatrudnianiu cudzoziemców. 

Dla rodzin, dla seniorów, dla...