O nowej ustawie o pomocy społecznej - list ministra C. Miżejewskiego do pracowników socjalnych i wolontariuszy

12 marca br. Sejm RP ostatecznie przyjął nową ustawę o pomocy społecznej. Stanowi ona kolejny etap budowy nowego systemu aktywnej polityki społecznej. W związku z tym faktem, podsekretarz stanu w MGPiPS, Cezary Miżejewski wystąpił z listem do pracowników socjalnych, pracowników publicznych instytucji pomocy społecznej oraz pracowników i wolontariuszy organizacji pozarządowych.
Treść listu przytaczamy poniżej.

Pracownicy socjalni,
Pracownicy  publicznych instytucji pomocy społecznej
Pracownicy  i wolontariusze organizacji pozarządowych.

12 marca br. Sejm RP ostatecznie przyjął nową ustawę o pomocy społecznej. Stanowi ona kolejny etap budowy nowego systemu aktywnej polityki społecznej.

Po przyjętej w kwietniu 2003 r. ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, po przyjętych w czerwcu 2003 r. ustawach o zatrudnieniu socjalnym oraz o rencie socjalnej i wreszcie po przyjętej w listopadzie 2003 r. ustawie o świadczeniach rodzinnych, to kolejna ustawa tworząca solidny fundament polityki społecznej oparty na trzech zasadach.

• Po pierwsze, w sposób systematyczny  kompleksowy budujemy sieć bezpieczeństwa socjalnego i przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, opartą po raz pierwszy w historii polskiej polityki społecznej na realnych kosztach utrzymania gospodarstw domowych.
• Po drugie, tworzymy spójny system wspierający aktywizację osób bezrobotnych na rożnych rynkach pracy, integrujący działania instytucji rynku pracy i pomocy społecznej, tak aby każdemu zagwarantować szansę aktywizacji i godnego życia.
• Po trzecie, tworzymy skoordynowany system instytucjonalny, jasno prezentujący odpowiedzialność instytucji rządowych i samorządowych, otwierający jednocześnie przestrzeń dla aktywności obywatelskiej organizacji sektora społecznego.

W Parlamencie rozpoczęły się już prace nad ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, która przyniesie nowe instrumenty pracownikom socjalnym oraz umożliwi koordynację działań pomocy społecznej i instytucji rynku pracy.

Rozpoczęły się również prace nad ustawą o finansowym wsparciu tworzenia w latach 2004-2005 lokali socjalnych, noclegowni i domów dla bezdomnych.

Niebawem przedstawimy Parlamentowi, w uzgodnieniu ze środowiskiem pomocy społecznej nowe projekty ustaw: o zawodzie pracownika socjalnego oraz ustawę o domach socjalnych jak również nowe rozwiązania łączące działania aktywizacji zawodowej bezrobotnych i rozwoju systemu pomocy społecznej wspierające system świetlic socjoterapeutycznych, oraz systemowych rozwiązań wspomagających osoby niezamożne, które borykają się z problemami zadłużenia wobec banków czy właścicieli mieszkań.

Dodatkowo pojawią się nowe możliwości finansowania działań na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu w ramach absorpcji środków Europejskiego Funduszu Społecznego. 

Tak, krok po kroku, bez fanfar i sensacji powstaje nowy model polskiej polityki społecznej.

Zdaję sobie sprawę, iż przyjęte w ustawie o pomocy społecznej rozwiązania nie są w pełni satysfakcjonujące dla wszystkich uczestników polityki społecznej, a zwłaszcza dla uczestników sektora pozarządowego. Oczekiwano zmiany filozofii i innego bardziej obywatelskiego podejścia do rozwiązywania problemów społecznych. Oczekiwania te, wzbudziły duże emocje, które często prowadziły do ferowania niesprawiedliwych wyroków i oskarżeń o prywatyzację pomocy społecznej z jednej strony, z drugiej o zurzędniczenie i zbiurokratyzowanie sytemu publicznego. Wiem, że argumenty te nie odzwierciedlają rzeczywistości. Pracownicy socjalni, jak również przedstawiciele organizacji pozarządowych wykonują swoja pracę nierzadko w bardzo ciężkich warunkach, w sposób zasługujący na najwyższe uznanie.

Nie oznacza to jednak, że władze publiczne nie powinny dokonać kompleksowej analizy systemu, aby umożliwić takie zmiany, które pomogą nam wszystkim skutecznie rozwiązywać problemy społeczne, przesuwając kierunek działań od źle pojętego klientyzmu w stronę aktywnego, partycypacyjnego podejścia.  

Zadeklarowałem rozpoczęcie poważnej debaty na temat przyszłości rozwiązań systemowych, poprzedzonej rzetelną oceną dzisiejszego stanu naszej rzeczywistości. Już czas na białą księgę pomocy społecznej w Polsce.

Jestem przekonany, że przyszłością modelu polityki społecznej w Polsce jest prawdziwe partnerstwo publiczno - społeczne.

Model, w którym sektor publiczny i sektor społeczny są sojusznikami wzajemnie wspierającymi się w realizacji zadań publicznych. Przyszłością jest model, w którym sektor społeczny wspiera, a nie wypiera państwo w realizacji zadań socjalnych. Model, w którym sektor społeczny tworzy zorganizowany i oddolny nacisk na władze publiczne poszerzając tym samym uczestnictwo obywateli i ich organizacji w systemie demokratycznym. 

Dlatego też jestem przekonany, iż przyjęta ustawa o pomocy społecznej, pomimo zgłaszanych zastrzeżeń, stanowi istotny krok naprzód w budowie nowej przyszłości.

Jestem przeświadczony, że uchwalona w dniu 12 marca ustawa o pomocy społecznej przy jednoczesnym rozpoczęciu społecznej debaty otwiera nowe możliwości, które powinny być skierowane na jak najlepsze i jak najpełniejsze wykorzystanie nowych regulacji prawnych.

Cezary Miżejewski