Działania na rzecz bezdomnych oraz innych osób w zimie

W siedzibie ministerstwa 19 grudnia 2007r. odbyło się spotkanie z przedstawicielami MSWiA, Komendy Głównej Policji – Biura Prewencji i Ruchu Drogowego, Straży Miejskiej w Warszawie, Polskich Kolei Państwowych, Ochotniczych Hufców Pracy, którego celem było omówienie wspólnych sposobów pomocy osobom potrzebującym szczególnej troski i opieki w czasie tegorocznej zimy. Chodzi głównie o bezdomnych, niepełnosprawnych oraz osoby starsze.

Chociaż pierwsze dni zimy były łagodne, to jednak - od 1 listopada 2007 r. do chwili obecnej zarejestrowano - 40 przypadków śmiertelnych na skutek wychłodzenia.

W czasie spotkania przedstawiciele zebranych instytucji poinformowali o rodzajach działań jakie są prowadzone w okresie zimowym, które mają charakter działań samodzielnych (autonomicznych), wpisanych we właściwości tych instytucji lub też są prowadzone przy współpracy z lokalnymi partnerami.
Ważnym punktem rozmów były również aspekt koordynacji, oraz wykorzystania wspólnych możliwości organizacyjno-technicznych dla inicjowania przedsięwzięć wpisanych w regułę „co jeszcze można zrobić” , aby pomoc najbardziej potrzebującym była skuteczniejsza.

Oto najważniejsze działania podejmowane przez poszczególne jednostki:

I. Minister Pracy i Polityki Społecznej:
1. Wystosował apel do wszystkich ludzi, instytucji administracji rządowej i samorządowej, organizacji pozarządowych, osób prawnych Kościoła i innych wyznań, aby nie byli obojętni na los ludzi bezdomnych, samotnych, pozostających w niedostatku (apel znajduje się na stronie internetowej ministerstwa),
2. Wystąpił do wszystkich wojewodów z prośbą o przypomnienie służbom pomocy społecznej, aby zintensyfikowały swoje działania opiekuńcze, interwencyjne i wspierające, tak aby bezdomni nie byli na ulicach lecz w schroniskach i noclegowniach; aby ludzie starsi, samotni nie pozostawali tej zimy bez opału,
3. Skierował prośbę do członków, nauczycieli Związku Nauczycielstwa Polskiego aby w szkołach przeprowadzona została kampania na rzecz uwrażliwienia dzieci a przez nich rodziców, aby nikt nie pozostał obojętny na los ludzi przebywających na ulicy (siedzących lub leżących na przystankach lub w parkach),
4. Podobną prośbę, jak do nauczycieli skierował do instytucji, które uczestniczyły w spotkaniu w 19 grudnia 2007 r. o intensyfikację dotychczas prowadzonych działań oraz nowe, skuteczniejsze propozycje,
5. W 2007r. Minister Pracy i Polityki Społecznej, wzorem lat poprzednich wsparł samorządy lokalne w realizacji pomocy osobom bezdomnym kwotą 13 mln zł. Środki te zostały przeznaczone dla organizacji pozarządowych (ok. 80 umów z organizacjami w tym o zasięgu ogólnokrajowym takim jak PCK, PKPS, Caritas Polska, Monar – Markot, Towarzystwo Św. Brata Alberta),
6. Minister Pracy i Polityki Społecznej przygotował wzór plakatu informacyjnego, który drogą elektroniczną zostanie przekazany do wszystkich ośrodków pomocy społecznej. Treść informacyjna tego plakatu zostanie uzupełniona o dane dotyczące lokalizacji ogrzewalni, schronisk oraz jadłodajni, a także telefonów informacyjnych działających na obszarze gminy.

II. Działania przedstawicieli zaproszonych instytucji:

Komenda Główna Policji – Biuro Prewencji i Ruchu Drogowego:
1. Tak jak w poprzednich latach służby policji będą reagowały na każdy sygnał w sprawie osób bezdomnych, oraz kierowały osoby bezdomne do schronisk, osoby chore do szpitali a także izb wytrzeźwień – jeśli osoby są pod wpływem alkoholu,
2. Powołano w komendach Policji koordynatorów odpowiadających za problematykę pomocy osobom bezdomnym i potrzebującym w czasie tegorocznej zimy,
3. Jednostki organizacyjne Policji będą współdziałać ze Strażą Ochrony Kolei, co dotyczyć będzie terenów dworcowych oraz dworców,
4. Policja w czasie okresu zimowego w sposób szczególny monitoruje zjawisko przemocy w rodzinie nie tylko w stosunku do współmałżonków ale również do ludzi starszych. Ucieczka z domu, szczególnie w okresie zimy może mieć negatywne skutki. Dlatego też w tym okresie wzmacniany będzie przekaz informacji o Ośrodkach Interwencji Kryzysowej oraz rodzajach stosowanej przez nie pomocy,
5. W styczniu 2008r. planowane jest spotkanie przedstawicieli Policji, Żandarmerii Wojskowej, Straży Granicznej oraz przedstawicieli spółek kolejowych, na którym kwestie podejmowania działań interwencyjno-pomocowych w okresie tegorocznej zimy zostaną również omówione.

Straż Miejska m. st. Warszawy:
1. Każdą sprawę wymagającą interwencji można zgłaszać pod numer 986, co dotyczy również przypadków osób bezdomnych lub potrzebujących zimą pomocy. Interwencje podejmowane są w domach potrzebujących, na ulicy i w różnych innych miejscach, takich jak ogródki działkowe czy kanały. Ponadto funkcjonariusze starają się dotrzeć do osób starszych, schorowanych i w trudnej sytuacji materialno-życiowej w ich miejscach zamieszkania oferując niezbędną pomoc,
2. Przygotowany został specjalny informator o schroniskach, noclegowniach i jadłodajniach, który otrzymują osoby zainteresowane,
3. Prowadzone są doraźne działania w czasie których funkcjonariusze docierają z pomocą do miejsc przebywania bezdomnych (działki, tereny nad Wisłą), którzy nie chcą znaleźć się w schroniskach. Pomoc polega na rozwożeniu ciepłych posiłków i odzieży,
4. W okresie zimowym będą działały wspólne patrole straży miejskiej, policji, pracowników socjalnych oraz przedstawicieli Fundacji ITAKA,
5. Prowadzone są rozmowy z dyrekcjami szpitali nad stworzeniem dodatkowych miejsc w szpitalach dla osób bezdomnych, chorych tak aby szczególnie zimą mogły otrzymać właściwą ofertę pomocy.

Ochotnicze Hufce Pracy:
1. Zadeklarowano, pomimo że właściwością Ochotniczych Hufców Pracy nie jest bezpośrednie udzielanie pomocy osobom bezdomnym, to zostaną tegorocznej zimy podjęte działania skierunkowane do młodych osób bezdomnych. Jedną z form będzie możliwość umieszczenia tych osób w ośrodkach z punktami kryzysowymi. Ośrodków takich jest 20 w kraju (wykaz w załączeniu).
2. Jednostki organizacyjne OHP po uzyskaniu listy placówek udzielających pomocy osobom bezdomnym (schroniska, noclegownie i jadłodajnie) zobowiązują się do prowadzenia kampanii informacyjnej na terenie swojego działania.

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji:
1. Zdeklarowano pomoc w korzystaniu z telefonów Centrów Zarządzania Kryzysowego, które funkcjonują w każdym województwie i działają przez całą dobę,
2. Będą prowadzone działania propagujące informacje o dobrych praktykach i nowatorskich rozwiązaniach, tak aby mogły one być realizowane w całym kraju (na spotkaniu za takie uznano działania Straży Miejskiej w Warszawie),
3. Podjęte zostaną działania informacyjne wobec ochotniczych służb ratowniczych dla uwrażliwienia ich na problemy ludzi bezdomnych w okresie tegorocznej zimy.

Polskie Koleje Państwowe:
PKP, dla których bezdomni na dworcach są problemem, poinformowały że będą robić wszystko aby wyprowadzić bezdomnych z terenów dworców, ale nie będą tego robić jeśli nie będzie można zorganizować tym osobom właściwej pomocy, a na dworze będą duże mrozy.

III. Problemy na jakie wspólnie zwrócono uwagę:
• brak rzetelnej informacji o miejscach noclegowych (często informacje są nieaktualne),
• nie przyjmowanie osób po alkoholu (co nie powinno mieć miejsca w czasie mrozów, o co wielokrotnie prosił Minister Pracy i Polityki Społecznej),
• brak miejsc dla osób, które nie kwalifikują się do leczenia szpitalnego ale wymagają pomocy medycznej,
• brak miejsc w czasie nasilających się mrozów i nie przyjmowanie osób (chociaż w czasie mrozów dopuszcza się zagęszczenie),
• zbyt długi czas załatwienia sprawy – od podjęcia interwencji do załatwienia sprawy 8 godzin zamiast maksymalnie 80 minut),
• konieczność współpracy, wspólnych zespołów szczególnie przy przemieszczaniu bezdomnych z dworców do schronisk,
• uznano za konieczne wymianę informacji o działaniach, wykazów adresowych, wszelkich form edukacyjno – informacyjnych jak plakaty, ulotki.

Uznano za niezbędne monitorowanie zjawiska, identyfikowanie problemów, a także wprowadzenie zasady cyklicznych spotkań w tematyce pomocy osobom bezdomnym, niepełnosprawnym i starszym, dla wypracowywania standarów współpracy. Kolejnie spotkanie zostało zaplanowane na koniec stycznia 2008r.