Informacja w sprawie sytuacji osób bezdomnych

Okres jesienno - zimowy  to czas, w którym osoby bezdomne szczególnie są narażone na utratę zdrowia i życia.  W czasie silnych mrozów bezdomni są podatni na odmrożenia i wychłodzenie organizmu, prowadzące w skrajnych przypadkach do śmierci, tym bardziej,
że często przebywają pod wpływem alkoholu w miejscach nie nadających się do zamieszkania. Dlatego tak ważna jest w tym czasie dobra koordynacja działań i stały monitoring służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo.

Z ostatniego Ogólnopolskiego badania liczby osób bezdomnych wynika, że w Polsce jest 595 placówek noclegowych dla osób bezdomnych (noclegowni, schronisk dla osób bezdomnych i ogrzewalni), które dysponują 22 723 miejscami noclegowymi. Jeśli doliczymy do tego zadeklarowane przez podmioty prowadzące placówki dodatkowe 3 318 miejsc na okres silnych mrozów – w sumie daje to 26 041 miejsc noclegowych.

Liczba placówek noclegowych dla osób bezdomnych i  miejsc noclegowych w tych placówkach (wszystkich – razem z „dostawkami”) a liczba osób bezdomnych, które w trakcie ogólnopolskiego badania w nocy z 21 na 22 stycznia 2015 r. przebywały w placówkach dla osób bezdomnych:

W systemie wsparcia dla osób bezdomnych, poza placówkami noclegowymi dla osób bezdomnych, niezwykle ważne są także inne placówki, świadczące różnorodne usługi dla osób bezdomnych, w tym w szczególności:

-        Jadłodajnie

-        Łaźnie

-        Pralnie

-        Punkty wydawania żywności

-        Punkty wydawania odzieży

-        Świetlice dla osób bezdomnych

-        Punkty konsultacyjno-informacyjne

-        Punkty pomocy medycznej

Liczba placówek zapewniających inne usługi dla osób bezdomnych (poza schronieniem) – w skali kraju

Schronisko dla osób bezdomnych zapewnia całodobowe, tymczasowe schronienie oraz usługi ukierunkowane na wzmacnianie aktywności społecznej, wyjście z bezdomności i uzyskanie samodzielności życiowej natomiast noclegownia zapewnia schronienie świadcząc pomoc w postaci miejsca noclegowego, w ramach której umożliwia spędzenie nocy w warunkach gwarantujących ochronę życia i zdrowia. Tymczasowe schronienie może być udzielone również w formie ogrzewalni, która umożliwia interwencyjny, bezpieczny pobyt oraz możliwość przebywania osób będących pod wpływem alkoholu, jedynie w szczególnie uzasadnionych sytuacjach dopuszcza się przebywanie takich osób również w schronisku i noclegowni.Należy w tym miejscu zaznaczyć, że ustawowy obowiązek udzielenia schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym należy do zadań własnych gminy. Udzielenie schronienia następuje przez przyznanie tymczasowego miejsca w noclegowni albo schronisku dla osób bezdomnych.

W działaniach zabezpieczających osoby bezdomne przed utratą zdrowia lub życia w okresie zimy niezbędny jest wspólny wysiłek wszystkich dostępnych służb: policji, straży miejskiej i gminnej, pracowników socjalnych ośrodków pomocy społecznej. Stąd Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej współpracuje w obszarze zarządzania kryzysowego z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rządowym Centrum Bezpieczeństwa.

Wojewodowie corocznie dokonują przeglądu i weryfikacji istniejących planów i procedur w zakresie reagowania w związku z trudnymi warunkami pogodowymi i na wypadek wystąpienia problemów związanych z zagrożeniami zimowymi. Wojewódzkie Wydziały Bezpieczeństwa i  Zarządzania Kryzysowego stale monitorują sytuacje związane z zapewnieniem możliwości tymczasowego zakwaterowania osób bezdomnych.

Niezwykle ważną rolę w koordynacji działań zabezpieczających osoby bezdomne pełnią Wojewódzkie Centra Zarządzania Kryzysowego. W Centrach tych działają bezpłatne infolinie dla osób bezdomnych. Zainteresowane osoby mogą uzyskać informacje na temat miejsc noclegowych, jadłodajni, punktów, gdzie udzielana jest pomoc rzeczowa, finansowa, prawna i medyczna na terenie całego województwa. Wydziały Bezpieczeństwa i  Zarządzania Kryzysowego dysponują informacjami o ilościach przygotowanych miejsc w schroniskach dla osób bezdomnych i miejscach noclegowych. Ponadto, sprawdzane są przez właściwe służby warunki potencjalnych miejsc noclegu osób bezdomnych w celu zapobiegania przypadkom zgonów z wychłodzenia.

Stałą formę ochrony przed zdarzeniami niebezpiecznymi stanowią częste prewencyjne kontrole miejsc, w których mogą przebywać osoby bezdomne, takich jak: dworce, klatki schodowe, kanały ciepłownicze, opuszczone budynki mieszkalne, ogródki działkowe, itp.
W przypadku ujawnienia takich osób, są one doprowadzane do noclegowni, schroniska dla bezdomnych lub innych miejsc, w których mogą otrzymać niezbędną pomoc.Bazaplacówek zapewniającychwsparcie dla osób bezdomnych, w której można w łatwy sposób wyszukaćinteresujące informacje (np. wg województwa, miasta, dzielnicy, typu placówki, czy typu udzielanych usług) jest również zamieszczona na stronie internetowej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

W celu poprawy sytuacji osób bezdomnych Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej od 2010 r. wspiera samorządy lokalne w realizacji ich zadań własnych w oparciu o  „Program wspierający rozwiązywanie problemu bezdomności”. Duży nacisk w obecnej wersji Programukładzie się na wspieranie działań w zakresie podniesienia standardów placówek noclegowych dla osób bezdomnych, a także standardów usług, które są w nich świadczone. W oparciu o otwarty konkurs ofert o dofinansowanie ubiegają się organizacje pozarządowe- każdego roku dotacje otrzymuje około 40 podmiotów na łączną kwotę w wysokości 5 000 000 złotych.

W roku bieżącym była to kwota 5.715.090 złotych wspierająca w działaniach na rzecz osób bezdomnych 55 podmiotów.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zwróciło się z prośbą do wszystkich Wojewodów o przygotowanie się do tego niesprzyjającego okresu oraz o koordynację działań mających na celu pomoc osobom bezdomnym i ubogim.