Działania z myślą o seniorach

Zmiany w programach „Senior+” i ASOS, waloryzacja emerytur, wsparcie dla działaczy opozycji antykomunistycznej, prace nad strategią polityki senioralnej do 2030 roku – to tylko niektóre z działań na rzecz osób starszych. Do zrealizowanych programów i przedsięwzięć wkrótce dołączą kolejne.

Społeczeństwo polskie staje przed wyzwaniami wynikającymi ze zmian w strukturze demograficznej ludności. W praktyce oznacza to wydłużanie się przeciętnego dalszego trwania życia oraz niskiego poziomu dzietności. Wyniki prognozy ludności na lata 2014-2050 wskazują na pogłębianie się procesu starzenia społeczeństwa. Populacja osób w wieku 60+ w końcu horyzontu prognozy wzrośnie do 13,7 miliona i będzie stanowiła ponad 40% ogółu ludności Polski.

Polityka senioralna jako priorytet

Nic więc dziwnego, że polityka społeczna wobec osób starszych została uznana przez rząd za jeden z priorytetów. Chodzi tu o kwestie związane z sytuacją materialną i mieszkaniową seniorów, zapewnieniem im dostępu do opieki zdrowotnej, jak również z aktywnością zawodową, społeczną, edukacyjną, kulturalną czy sportową osób starszych.

Obecnie w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej trwają prace nad dokumentem: Polityka społeczna wobec osób starszych 2030. Bezpieczeństwo. Solidarność. Uczestnictwo, który wyznaczy kierunki polityki społecznej wobec osób starszych w Polsce. W celu włączenia w tworzenie dokumentu instytucji odpowiedzialnych za realizację polityki społecznej wobec seniorów w Polsce został powołany Zespół do spraw opracowania polityki społecznej wobec osób starszych. Celem tego Zespołu jest określenie działań możliwych do realizacji przez poszczególne resorty oraz instytucje. Przyjęcie wspomnianego dokumentu przez Radę Ministrów jest zaplanowane do końca roku.

„Senior+” zwiększa aktywność

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej realizuje skierowany do jednostek samorządu terytorialnego Program Wieloletni „Senior+” na lata 2015-2020. Celem tego programu jest zwiększenie aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym seniorów poprzez rozbudowę sieci Dziennych Domów „Senior+” i Klubów „Senior+”.

Program Wieloletni „Senior+” jest realizowany w formule rozszerzonej o możliwość tworzenia Klubów „Senior+” oraz dostosowanej do potrzeb i możliwości osób starszych i jednostek samorządu terytorialnego. Wprowadzenie nowej formy placówki „Senior+” to nie jedyna zmiana w programie. Nowością jest także dostosowanie minimalnego standardu placówek i poziom standardu zatrudnienia pracowników do faktycznych potrzeb i możliwości jednostek samorządu terytorialnego. Zmiany polegają również na przekazaniu urzędom wojewódzkim spraw związanych z zawarciem i rozliczeniem umów w celu usprawnienia realizację programu. Na uwagę zasługuje również podwyższenie dofinansowania z 200 zł do 300 zł miesięcznie na 1 seniora w ramach kosztów funkcjonowania placówki Dziennego Domu „Senior+”, a także zwiększenie maksymalnej kwoty przeznaczonej na utworzenie takiej placówki z 250 tys. zł do 300 tys. zł.

Wysokość środków przeznaczonych na program „Senior+” jest wystarczająca i adekwatna do potrzeb samorządów. W poprzednich edycjach programu zaplanowane środki na jego realizację nie były w pełni wykorzystywane. W 2015 roku zaplanowano 25 mln zł, z czego wydatkowano jedynie około 21 mln zł. W 2016 roku na program zostało przeznaczone 40 mln zł. Ze względu na fakt, że zgłoszone przez jednostki samorządu terytorialnego zapotrzebowanie było niższe, wydano około 11 mln zł.

W samym tylko 2017 roku:

• 35 nowych Dziennych Domów „Senior+” zostało dofinansowanych na łączną kwotę 9 mln zł,
• 96 nowych Klubów „Senior +” zostało dofinansowanych na łączną kwotę 11 mln zł,
• 124 dofinansowane zostały już istniejące placówki Senior+ na łączną kwotę 8,4 mln zł,
• 6758 miejsc dziennego pobytu dla osób starszych zostało zapewnionych w placówkach utworzonych w ramach programu,
• ponad 28,4 mln zł zostało przeznaczonych na tworzenie i funkcjonowanie placówek dziennego pobytu dla osób starszych.

ASOS poprawia jakość życia seniorów

Ministerstwo Rodziny realizuje także Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych (Program ASOS). Celem programu ASOS jest poprawa jakości i poziomu życia osób starszych oraz zagospodarowanie ich potencjału poprzez umożliwienie im aktywności społecznej.

Tylko w tym roku:

• 370 projektów organizacji pozarządowych otrzymało dofinansowanie na działania na rzecz seniorów,
• 38 mln zł zostało przeznaczonych na projekty społeczne skierowane do osób starszych,
• 179 tys. osób starszych wzięło udział w projektach w ramach programu.

Waloryzacja emerytur

Od 1 marca 2017 roku o ponad 100 złotych została podwyższona kwota minimalnej emerytury z ZUS oraz KRUS, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz renta rodzinna. Wysokość tych świadczeń wzrosła z 882,56 zł (758,92 zł netto) do 1000 zł (853 zł netto).

Z gwarantowanej podwyżki skorzystały 2 mln osób pobierających świadczenia z ZUS. W przypadku ubezpieczonych w KRUS z podwyżki skorzystało 1,1 mln osób.

Raport o seniorach w parlamencie

Podczas 45. posiedzenia Sejm RP przyjął 12 lipca br. Informację o sytuacji osób starszych za rok 2015, przygotowaną przez Radę Ministrów. Żaden wcześniejszy rząd nie przedstawił polskiemu parlamentowi tego typu dokumentu.

Kampania „Bezpieczny i Aktywny Senior”

Od grudnia 2016 roku Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej realizuje kampanięinformacyjną pn. „Bezpieczny i Aktywny Senior”. Celem tej kampanii jest podniesienie świadomości polskiego społeczeństwa na temat kwestii związanych z bezpieczeństwem oraz aktywnością osób starszych. Do realizacji przedsięwzięcia włączyli się partnerzy: ZUS, Poczta Polska S.A. oraz TVP S.A.

W ramach kampanii „Bezpieczny i Aktywny Senior” zostały zrealizowane trzyobszary tematyczne kampanii: „Bezpieczny senior w swoim domu – jak nie stać się ofiarą oszustów?”, „Zasady bezpiecznego seniora konsumenta” oraz „Jak wybrać bezpieczną placówkę całodobowej opieki”. Oprócz tego zostało rozdysponowanych ponad 20 tys. ulotek i plakatów. Odbyło się też 5 konferencji regionalnych, a kolejne 2 są zaplanowane. W ramach kampanii w TVP zostały wyemitowane też 4 audycje telewizyjne. Tyle samo audycji zostanie wyemitowanych jeszcze do końca tego roku. Przygotowywane są ponadto materiały do publikacji w Internecie, radiu i telewizji.

Przywrócenie wieku emerytalnego

Od 1 października 2017 roku został przywrócony wiek emerytalny 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Przywrócenie wieku emerytalnego ma na celu przede wszystkim umożliwienie każdemu ubezpieczonemu podjęcie samodzielnej decyzji o momencie zakończenia aktywności zawodowej. Ustawa określa minimalny wiek, w którym można skorzystać z prawa do emerytury. Efektem opóźnienia przejścia na emeryturę o rok jest o ok. 8% wyższe świadczenie. Jest to jeden z największych przyrostów na świecie.

Prezydent RP Andrzej Duda, minister Elżbieta Rafalska i Przewodniczący NSZZ „Solidarność” Piotr Duda 11 maja 2017 roku zainaugurowali kampanię społeczno-informacyjną „Godny Wybór. Przywrócenie wieku emerytalnego”. Jej celem było uświadomienie obywatelom, że przejście na emeryturę jest prawem, a nie obowiązkiem.

Kampania trwała do końca czerwca. W jej ramach odbyły się spotkania w każdym województwie. Podczas spotkań zostały przedstawione i omówione główne założenia zmian, zasady emerytalne oraz kwestie dotyczące obniżenia wieku emerytalnego i całego systemu świadczeń. 3 lipca 2017 roku rozpoczął się II etap kampanii informacyjnej. Jej partnerem jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który podjął szereg działań mających na celu prawidłową i terminową realizację zadań związanych ze zmianami
w systemie emerytalnym.

Na początku lipca 2017 roku ZUS powołał prawie 600 doradców emerytalnych we wszystkich swoich jednostkach. Ich zadaniem jest udzielanie informacji o warunkach, które należy spełnić, aby uzyskać świadczenie emerytalne. Doradcy emerytalni pomagają w wyborze optymalnego rozwiązania dotyczącego przysługującego świadczenia, a także wyliczają prognozowaną emeryturę. Na tym jednak nie koniec. ZUS wysłał prawie 500 tys. powiadomień do osób, które 1 października br. będą miały ustalone prawo do emerytury. Wysyłka była prowadzona od 14 do 31 lipca.

Wsparcie dla działaczy opozycji antykomunistycznej

1 sierpnia weszła w życie nowelizacja ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych. Dzięki zmianom został poszerzony katalog uprawnień przysługujących działaczom opozycji antykomunistycznej i osobom represjonowanym. W efekcie przyznano im comiesięczne świadczenie w wysokości 402,72 zł. Na tym jednak nie koniec. Nowe przepisy przewidują też m.in. możliwość objęcia pomocą okresową na okres do 6 miesięcy osób znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej lub w związku z zaistnieniem zdarzeń losowych.

W myśl znowelizowanej ustawy działacze opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane zyskały możliwość korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej i usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach. Działacze opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane mogą liczyć ponadto na ambulatoryjne leczenie specjalistyczne bez konieczności uzyskania skierowania, jak również na uwzględnianie przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty okresów uwięzienia lub internowania jako okresów składkowych w wymiarze podwójnym.

Wsparcie dla kombatantów i weteranów wojennych

W trakcie procedowania jest również nowelizacja ustawy o pomocy społecznej. Proponowane zmiany zakładają częściowe lub całkowite zwolnienie weteranów wojennych z opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej. Dzięki wprowadzeniu tych zmian możliwe będzie realne wsparcie weteranów, którzy z powodu wieku, choroby bądź niepełnosprawności przebywają w domu pomocy społecznej lub ubiegają się o przyjęcie do takiej placówki. Adresatami rządowej pomocy są zasłużone dla Polski osoby, które narażały życie i zdrowie w zbrojnej walce o suwerenność naszego kraju.

Monitorowanie sytuacji osób starszych

Ministerstwo Rodziny przygotowuje Informację o sytuacji osób starszych za rok 2016. Aktualnie finalizowane są prace nad ostateczną wersją dokumentu, która we wrześniu będzie przedmiotem konsultacji społecznych.

Nowe edycje „Senior+” i ASOS

Na ostatni kwartał br. zaplanowano zaś ogłoszenie edycji 2018 programów „Senior+” oraz ASOS. Jak najwcześniejsze ich ogłoszenie ma na celu zapewnienie podmiotom biorącym udział w konkursie możliwie najdłuższy czas na realizację projektów. W celu upowszechnienia wiedzy na temat realizowanych programów nabory w konkursach zostaną poprzedzone specjalnymi spotkaniami w województwach.

Nowelizacja ustawy o osobach starszych