Stanowisko w sprawie nieletnich matek ubiegających się o świadczenia rodzinne, w tym jednorazową zapomogę z tytułu urodzenia się dziecka
17-07-2006
Brak pełnoletności u matki nie stanowi przesłanki wykluczającej możliwość przyznania na jej dziecko świadczeń rodzinnych, w tym jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka. W takim przypadku możliwe są dwie drogi uzyskania ww. świadczeń.
Po pierwsze, jeżeli nieletnia matka ukończyła 13 lat, to zgodnie z art. 15 Kodeksu cywilnego ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych. W takim przypadku, za zgodą przedstawiciela ustawowego może złożyć osobiście wniosek o odpowiednie świadczenia rodzinne (art. 17 Kc).
Po drugie, drogą do otrzymania świadczeń rodzinnych na dziecko nieletniej matki jest ustanowienie dla dziecka opiekuna prawnego. Osoba małoletnia nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, więc zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie będzie miała wobec swojego dziecka władzy rodzicielskiej. Przepisy kodeksu wyraźnie stanowią w art. 94 § 4, że jeżeli rodzic nie ma władzy rodzicielskiej, to dla dziecka powinien być ustalony opiekun prawny. Opiekun prawny jest uprawniony do pobierania świadczeń rodzinnych na dziecko znajdujące się pod jego opieką.
Przy wyborze tego rozwiązania należy dodać, że do członków rodziny opiekuna prawnego nie zalicza się dziecka pozostającego pod jego opieką. Na to dziecko opiekun prawny wypełnia odrębny wniosek o zasiłek rodzinny wraz z dodatkami, w składzie rodziny wymieniając tylko to dziecko, a w dochodzie rodziny wyłącznie ewentualny dochód dziecka. Jeżeli osoba pełniąca funkcję opiekuna prawnego występuje z wnioskiem o zasiłek rodzinny na swoje biologiczne dzieci, to w składzie rodziny podaje wyłącznie siebie, swojego małżonka oraz biologiczne dzieci. Natomiast nie wlicza dziecka znajdującego się pod opieką prawną.
W przypadku ustanowienia opiekuna prawnego dla dziecka nieletniej matki, instytucja opiekuna prawnego wygasa z chwilą uzyskania przez matkę pełnoletności. Jako osoba pełnoletnia powinna wtedy samodzielnie ubiegać się o zasiłek rodzinny na swoje dziecko.
