Aktywna Mama - w pracy, w domu, na emeryturze

26 maja obchodziliśmy Dzień Matki. To dobry moment na podsumowanie działań Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej skierowanych do wszystkich mam.

Matki chcą być aktywne. Nie tylko te, które dopiero urodziły dziecko, ale także wracające na rynek pracy, będące w sile wieku, czy na emeryturze.

- Mama to podstawa rodziny. Dlatego wpieramy ją na każdym etapie życia – powiedział minister pracy i polityki społecznej, Władysław Kosiniak-Kamysz.

Łatwiejszy powrót do pracy

Powrót do pracy po urlopie rodzicielskim lub wychowawczym to ważny moment zarówno dla matki, jak i dziecka. Nie zawsze jest to łatwy proces.

- Chcemy, aby powrót mamy do pracy odbywał się bezproblemowo, dlatego działania kierujemy zarówno do kobiet, jak i  pracodawców. W ten sposób także pracodawcy zyskują, zatrudniając mamy. – powiedział minister Kosiniak-Kamysz.

Reforma urzędów pracy wprowadza dodatkowe wsparcie dla przedsiębiorców, którzy zatrudnią rodziców wracających do pracy po okresie opieki nad dzieckiem. Pierwsze z nich to grant na telepracę, który dofinansowuje utworzenie stanowiska dla rodzica pracującego zdalnie. Telepraca umożliwia elastyczne zarządzanie czasem i zadaniami. Dzięki temu mamy mogą wykonywać swoje obowiązki również z domu.

Także przedsiębiorca, który zatrudni bezrobotnego rodzica wracającego na rynek pracy otrzyma dodatkowe fundusze. Wsparcie może być wypłacane przez rok w wysokości połowy pensji minimalnej lub przez półtora roku. Wtedy stanowić będzie jedną trzecią minimalnego wynagrodzenia.

Matki w czasie urlopów nie muszą rezygnować z pracy. Mogą łączyć urlop rodzicielski z pracą na pół etatu, co ułatwi powrót do obowiązków zawodowych w pełnym wymiarze godzin. W trakcie urlopu macierzyńskiego (podstawowego i dodatkowego) oraz urlopu rodzicielskiego mogą też pracować na umowę zlecenie, umowę o dzieło lub prowadzić działalność gospodarczą. Z raportu PARP z 2012 r. wynika, że rodzina i obowiązki związane z posiadaniem dzieci to jeden z głównych motywów decyzji o założeniu własnej firmy. Eksperci wskazują, że przedłużenie urlopów macierzyńskich do 12 miesięcy (przy takim wymiarze matki otrzymywać będą zasiłek w wysokości 80 proc. pensji) może jeszcze zwiększyć liczbę nowych biznesów zakładanych przez świeżo upieczonych rodziców.

Ministerstwo wspiera także legalne zatrudnianie niań. Zachętą jest opłacanie za nianię, z którą zawarto tzw. umowę uaktywniającą, składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Składki te opłaca ZUS z budżetu państwa, a nie rodzice. Warunkiem jest praca zawodowa obojga rodziców dziecka (lub rodzica w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko). Należy też sprawować opiekę nad dzieckiem w wieku do 3 lat. Wyjątkowo, jeśli dziecko nie może być z różnych przyczyn objęte wychowaniem przedszkolnym, może to być do 4. roku życia dziecka.

Decyzja o wyborze niani jest indywidualną decyzją każdego rodzica. To on decyduje, komu chce powierzyć sprawowanie opieki nad dzieckiem oraz jakie kwalifikacje powinna posiadać niania. Jedynym warunkiem, który musi spełnić niania, jest poddanie się obowiązkowym badaniom sanitarno-epidemiologicznym. Nianią może być każda osoba fizyczna, która ukończyła 18 lat.

Mamy, które wracają do pracy mogą także skorzystać ze żłobków, klubów dziecięcych oraz opiekunów dziennych, gdzie ich dzieci będą miały zapewnioną profesjonalną opiekę. Obecnie łącznie w całym kraju działa 1511 placówek i wciąż powstają nowe. W tym roku Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przeznaczy 101 mln zł na budowę i utrzymanie miejsc opieki dla najmłodszych dzieci w ramach programu MALUCH 2014. Środki trafią do gmin, przedsiębiorców i organizacji pozarządowych.

Dojrzałe matki to aktywne matki

- Chcemy na stałe zmienić podejście do osób po 50. czy 60. roku życia na rynku pracy. To są wartościowi i doświadczeni pracownicy, których wiedza często jest znacznie szersza niż osób, które dopiero wchodzą na rynek pracy. Ważna jest zmiana stereotypów, z jakimi muszą się mierzyć osoby dojrzałe – powiedział minister pracy i polityki społecznej, Władysław Kosiniak-Kamysz.

Dzięki wydłużeniu urlopu rodzicielskiego, zmianie w urlopach wychowawczych oraz wzrostowi liczby miejsc opieki dla maluchów dojrzałe matki będące babciami nie muszą rezygnować ze swojej pracy, aby zajmować się wnukami.

W 2008 roku pracowała tylko co trzecia osoba w wieku 55-64 lat – wskaźnik zatrudnienia dla tej grupy wiekowej wynosił wówczas 31,6%. Pięć lat później, według danych Eurostatu z trzeciego kwartału 2013 roku, zatrudnionych było już 41,3% kobiet i mężczyzn w tym wieku.

Wciąż jest to wskaźnik niższy od średniego w krajach UE, wynoszącego 50,9%, jednak mimo to dostrzegalna jest wyraźna poprawa, a dystans Polski do Europy stale maleje.

- Wzrost zatrudnienia osób powyżej 50 roku życia do poziomu 50% w 2020 r., w tym wspieranie kobiet, osób niepełnosprawnych oraz mieszkańców terenów wiejskich na rynku pracy w wieku powyżej 50 roku życia - to nasze cele – powiedział minister Kosiniak-Kamysz.

Nowości, które wprowadza nowelizacja ustawy o urzędach pracy to m.in. dofinansowanie do wynagrodzenia dla osób bezrobotnych powyżej 50 lat. Jest ono wypłacane przez 12 miesięcy w przypadku zatrudnienia osoby w wieku 50-60 lat, przez 24 miesiące za zatrudnienie osoby, która ukończyła 60. rok życia.

W 2013 roku na wsparcie dla osób poszukujących pracy powyżej 50. roku życia wydano 502 mln zł.

Mama na emeryturze

Nie zapominajmy o mamach, które przeszły na emeryturę – one też chcą być aktywne. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przeznaczy w tym roku na wsparcie dla takich osób 40 mln zł. Pieniądze będą wykorzystane w czterech obszarach: aktywność społeczna, edukacja osób starszych, partycypacja społeczna oraz zewnętrzne usługi społeczne. Ważną rolę we wspieraniu aktywności seniorów pełnią Uniwersytety Trzeciego Wieku. W ostatniej dekadzie powstało ich w całym kraju ok. 500. Liczba słuchaczy jednego Uniwersytetu to średnio 230 osób. Łącznie w zajęciach uczestniczy ok. 150 tys. osób. W większości są to kobiety, mężczyźni stanowią ok. 15 proc. Ponad połowa wszystkich słuchaczy to osoby pomiędzy 50. a 65. rokiem życia. Przeciętny Uniwersytet Trzeciego Wieku organizuje 48 wykładów i zajęć rocznie. Tematyka to m.in. medycyna i zdrowie, historia, turystyka i rekreacja,  kultura, psychologia, ekonomia, komputery i nowe technologie, zajęcia sportowe, nauka języków obcych, zajęcia muzyczne i taneczne.  W 2014 r. Uniwersytety otrzymają 2,5 mln dotacji, aby uatrakcyjnić ofertę i zwiększyć liczbę zajęć.

- Kiedy mówimy o matkach, to myślimy o kilku pokoleniach. Zmiany demograficzne wymagają nowego podejścia. Zarówno w przypadku młodych matek, tych dojrzałych, jak i będących na emeryturze. Rozwiązania zaproponowane przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej dają mamom wybór i pomoc na wielu szczeblach, w każdym okresie ich życia – powiedział minister Kosiniak-Kamysz.