Krajowe standardy kwalifikacji zawodowych
03-10-2006
Jakie kwalifikacje musi posiadać agent ubezpieczeniowy, a jakie broker ubezpieczeniowy, czy broker reasekuracyjny? Jakimi umiejętnościami musi się wykazać krawiec, a jakimi operator maszyny do szycia? Co musi umieć bukieciarz, a co florysta? O tym jak istotna jest to sprawa, świadczy zauważalne już zainteresowanie standardami kwalifikacji ze strony polskich pracowników zatrudnionych w krajach Unii Europejskiej, od których pracodawcy wymagają udokumentowania posiadanych kwalifikacji.
29 września 2006 w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej odbyła się konferencja pod hasłem Krajowe standardy kwalifikacji zawodowych – droga do budowy krajowych ram kwalifikacji. Miała ona na celu upowszechnienie wiedzy na temat rozwoju standardów kwalifikacji zawodowych w Polsce i krajach Unii Europejskiej. Drugi wymiar konferencji to integracja środowisk, które powinny być zainteresowane standaryzacją kwalifikacji - organizacji pracodawców, związków zawodowych, stowarzyszeń zawodowych i instytucji szkoleniowych oraz jednostek administracji rządowej i samorządowej. Konferencja stanowiła forum dialogu między przedstawicielami sfery zatrudnienia i sfery edukacji, a dzięki gościom zagranicznym była także okazją do zapoznania się z doświadczeniami krajów Unii Europejskiej.
Zapisy dotyczące standardów kwalifikacji istnieją już w polskim systemie prawnym, ale jeszcze ważniejsze jest, by zostały w praktyce zaakceptowane przez rynek pracy i instytucje szkoleniowe. Dlatego w przygotowaniu konferencji uczestniczyli przedstawiciele Business Center Club, Konfederacji Pracodawców Polskich, Krajowej Izby Gospodarczej, Związku Rzemiosła Polskiego, Naczelnej Rady Zatrudnienia, Komisji Krajowej NSZZ Solidarność, OPZZ i Forum Związków Zawodowych.
Przygotowanie kwalifikowanych kadr dla gospodarki i rynku pracy w czasach szybkich przemian wymaga nowego podejścia do zarządzania kwalifikacjami zawodowymi i to na różnych poziomach: osobistym, organizacji (przedsiębiorstwa), regionu i kraju. Zasadniczym problemem jest ustanowienie ściślejszego niż do tej pory związku między wymaganiami kwalifikacyjnymi stanowisk pracy w przedsiębiorstwach a systemem edukacji zawodowej i ustawicznej. Temu celowi mają służyć krajowe standardy kwalifikacji zawodowych. Przyjmują one kształt normy opisującej umiejętności, wiadomości i cechy psychofizyczne, konieczne do wykonywania danej pracy.
Standardy kwalifikacji zawodowych mogą znaleźć zastosowanie w polityce zatrudnienia, edukacji zawodowej, polityce kadrowej przedsiębiorstw i ubezpieczeniach społecznych.
Krajowe standardy kwalifikacji zawodowych są projektowane dla zawodów i specjalności ujętych w Klasyfikacji Zawodów i Specjalności, występujących na rynku pracy. Taki zbiór informacji jest przydatny dla tworzenia opisów stanowisk w zakładach pracy i planowania rozwoju kadr. Standardy porządkują kwalifikacje towarzyszące pracy zawodowej według ich grup i poziomów. To uporządkowanie poprawi z jednej strony przejrzystość kwalifikacji występujących na rynku pracy, a z drugiej będzie służyć porównywalności i uznawalności wymagań kwalifikacyjnych, poświadczanych dyplomami i świadectwami zawodowymi. Uznawalność świadectw i dyplomów zawodowych warunkuje z kolei możliwość podejmowania pracy zarobkowej w ramach jednolitego rynku Unii Europejskiej. Jest to szczególnie istotne dla Polaków kształcących się w kraju i podejmujących pracę za granicą.
Opisy wymagań kwalifikacyjnych, formułowanych przez pracodawców, powinny także stanowić źródło informacji dla konstruowania programów kształcenia i szkolenia zawodowego oraz dla projektowania wymagań egzaminacyjnych, potwierdzających nabycie kwalifikacji. Edukacja nawiązująca do oczekiwań pracodawców - to od lat zgłaszany postulat, także jako jeden z warunków skutecznej walki z bezrobociem.
Konferencja została zorganizowana przez konsorcjum firm konsultingowych i instytutów badawczych w ramach projektu Opracowywanie i upowszechnianie krajowych standardów kwalifikacji zawodowych, finansowanego ze środków Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich, Działanie 1.1 Rozwój i modernizacja instrumentów i instytucji rynku pracy, realizowanego na zlecenie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Departament Rynku Pracy.
Projekt, którego praktyczne wdrażanie rozpoczęto w lutym 2006 roku, zakończy się w grudniu 2007 roku. Jego zasadniczym efektem będzie opracowanie 200 krajowych standardów kwalifikacji dla zawodów lub specjalności wybranych w oparciu o rozpoznanie potrzeb i przygotowanych na podstawie badań w przedsiębiorstwach. Opisy standardów kwalifikacji zostaną opracowane dla szerokiej gamy zawodów, m.in. dla zawodu projektanta stron internetowych, biotechnologa, położnej, policjanta, opiekunki domowej, kasjera handlowego, rzeźnika – wędliniarza, glazurnika czy parkieciarza. Te opisy zostaną włączone do istniejącej już bazy danych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej i będą dostępne ze strony internetowej
www.standardyiszkolenia.praca.gov.pl (zawierającej obecnie standardy kwalifikacji dla 40 zawodów, opracowane w ramach wcześniej realizowanych projektów Phare).
Więcej informacji o projekcie i innych inicjatywach Ministerstwa dotyczących kwestii edukacji dla rynku pracy można znaleźć na stronach internetowych www.mpips.gov.pl oraz na portalu służb zatrudnienia www.psz.praca.gov.pl, w zakładce praca.
