Sytuacja na rynku pracy najlepsza od początku transformacji

Dwukrotnie niższa liczba bezrobotnych, krótsze okresy pozostawania bez pracy, mniejsze bezrobocie absolwentów i niemal o połowę niższa stopa bezrobocia – tak zmienił się rynek pracy w ciągu ostatnich 26 lat.

Podczas gdy w końcu 1991 roku liczba bezrobotnych sięgała 2 mln 156 tys. osób, w końcu 2017 roku osób bez pracy było już niespełna 1 mln 82 tys. Spadła zarówno liczba bezrobotnych kobiet, jak i mężczyzn, choć w przypadku mężczyzn dynamika zmian była korzystniejsza.

Zmiana struktury wieku

Ponad dwukrotnie zmniejszyła się liczba bezrobotnych w grupach 25-34 (spadek z 645 do 303 tys.) oraz 35-44 lata (spadek z 530 do 251 tys.). Niemal sześciokrotnie spadła liczba bezrobotnych młodych ludzi (do 25 roku życia) – w końcu 1991 roku było ich 756 tysięcy, a 26 lat później 134 tysiące. O ile do końca 2000 r. młodzi ludzie stanowili ponad 30% bezrobotnych, to w końcu 2017 r. już tylko 12,4%.

Bezrobocie a wykształcenie

W porównaniu do początków okresu transformacji wyższe wykształcenie uzyskuje dziś zdecydowanie wyższa liczba młodych ludzi, co znajduje odzwierciedlenie w strukturze zarejestrowanych bezrobotnych. Odsetek bezrobotnych z wyższym wykształceniem wzrósł z 3% - 64 tys. w końcu 1997 roku do 13,8% - 149 tys. w końcu 2017). We wszystkich pozostałych grupach zanotowano spadek bezrobocia, choć jego dynamika była najwyższa  dla osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym (spadek o 65%), gimnazjalnym i niższym (o 53,9%) oraz policealnym i średnim zawodowym (spadek o 51,4%). Zmiany te przełożyły się na znaczący spadek odsetka bezrobotnych  z wykształceniem zasadniczym zawodowym (z 37,4% do 26% w końcu 2017 r.) oraz gimnazjalnym i poniżej (z 30% do 27,6%).

Polacy szybciej znajdują pracę

W strukturze bezrobotnych na przestrzeni lat wyraźnie spadł odsetek pozostających bez pracy od 6 do 12 miesięcy (z 22% w końcu 1992 r. do 14,8% w końcu 2017 r.) oraz powyżej 12 miesięcy (spadek z 45,2% do 40,5%).Podczas gdy w końcu 1992 roku bezrobocie trwające powyżej 12 miesięcy dotyczyło 1 mln 134 tys. osób, to w końcu 2017 roku liczba długotrwale bezrobotnych wynosiła już tylko 438 tys. osób.

Mniej osób na zasiłkach

O ile w końcu 1991 roku prawo do zasiłku dla bezrobotnych posiadało 4/5 wszystkich bezrobotnych (1 mln 703 tys. z 2 mln 156 tys.), o tyle w końcu 2017 roku odsetek ich udział zmniejszył się do 14,8% (160 tys. na 1082 tys.).

Mniej bezrobotnych wśród absolwentów

W końcu 2017 roku absolwenci stanowili 3,6% ogólnej liczby bezrobotnych (38 tys. spośród 1 mln 82 tys. wszystkich bezrobotnych). To prawie 3 razy mniej niż w końcu 1991 roku, kiedy odsetek absolwentów wśród bezrobotnych wynosił 10,3% (222 tys. spośród 2 mln 156 tys. wszystkich bezrobotnych).

Osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy

Ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z 20 kwietnia 2004 roku wprowadzono kategorie bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Na przestrzeni lat grupy w szczególnej sytuacji zmieniały się, ale od początku zaliczano do nich:  bezrobotnych do 25 roku życia, długotrwale bezrobotnych, bezrobotnych powyżej 50 roku oraz niepełnosprawnych. We wszystkich tych grupach poziom bezrobocia w końcu 2017 r. był wyraźnie niższy niż w końcu 2005 r. (pierwszy rok za jaki gromadzone były dane nt. osób w szczególnej sytuacji na rynku pracy). Najbardziej znaczący spadek dotyczył osób do 25 roku życia (spadek  o 77,3% do 134 tys. osób) oraz osób długotrwale bezrobotnych zgodnie z definicją zawartą w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (spadek o 67% z 1,8 mln do 595 tys.) Zmniejszyła się również, o prawie 30%, liczba bezrobotnych powyżej 50 roku życia, ale udział tych bezrobotnych w strukturze wzrósł z 15,9% w końcu 2005 r. do 27,6% w końcu 2017 r., co związane jest ze starzeniem się populacji.

Rekordowo niska stopa bezrobocia

W końcu 2017 roku stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła 6,6%. To o 4,8 pkt. proc. mniej niż w końcu 1991 roku, gdy stopa bezrobocia wynosiła 11,4%.