Stanowisko MRPiPS w związku z artykułem „Bieda-dieta z ośrodków pomocy społecznej. Setki tysięcy rodzin jedzą dwa rodzaje mielonki przez okrągły rok”, Gazeta.pl, 1.06.2018 r.

W związku z artykułem „Bieda-dieta z ośrodków pomocy społecznej. Setki tysięcy rodzin jedzą dwa rodzaje mielonki przez okrągły rok”, opublikowanym w na witrynie Gazeta.pl Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przedstawia stanowisko w sprawie informacji w nim zawartych.

Artykuł nawiązuje do Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa 2014-2020. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej jako Instytucja Zarządzająca PO PŻ, wyraża oburzenie i sprzeciw jednostronnie negatywnemu i tendencyjnemu przedstawieniu Programu. Przytoczone w artykule opinie kilku osób krytycznie oceniających dostarczane w ramach Programu artykuły żywnościowe, nie mogą uchodzić za miarodajne i reprezentatywne, biorąc pod uwagę liczbę osób korzystających z pomocy (rokrocznie ponad 1 mln osób). Niepokój IZ budzi także zawarcie w artykule wiele nieścisłości i nieprawdziwych informacji, które dodatkowo potęgują negatywny odbiór. Warto podkreślić także, że do Instytucji Zarządzającej (MRPiPS) w trakcie realizacji Podprogramu 2017 wpłynęły zaledwie dwie skargi od uczestników Programu, dotyczące jakości artykułów spożywczych.

Poniżej odnosimy się do kilku ważnych kwestii poruszonych w artykule:

1. Zestaw produktów spożywczych dla dostarczanych w ramach Programu dla jednego odbiorcy końcowego nie może być traktowany jako wystarczający do pokrycia całkowitego zapotrzebowania na żywność beneficjentów korzystających z pomocy w ramach Programu. Pomoc w formie paczek z podstawowymi artykułami żywnościowymi, może stanowić jedynie wsparcie w trudnej sytuacji życiowej osób potrzebujących i zaspakajać część ich podstawowych potrzeb żywieniowych, stanowiąc uzupełnienie diety.

2. W ramach Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa 2014-2020 dystrybuowane są podstawowe artykuły spożywcze z różnych grup towarowych (owocowo-warzywne, skrobiowe, mleczne, mięsne – w tym również filet z makreli w oleju i kabanosy wieprzowe, cukier, olej rzepakowy i dania gotowe). Aktualnie (Podprogram 2017) zgodnie z piramidą żywienia największy udział stanowią produkty owocowo-warzywne, w dalszej kolejności skrobiowe i mleczne, najmniej jest natomiast produktów mięsnych, cukru, czy oleju.

W zestawie dla jednego odbiorcy znajduje się obecnie 21 różnych produktów, których dobór  jest ustalony w oparciu o propozycje i uzgodnienia z organizacjami partnerskimi. Należy wskazać, że wśród artykułów obecne są również takie, które uwzględniają nietolerancję określonych składników odżywczych, np. makaron kukurydziany bezglutenowy.

3. Katalog artykułów spożywczych dostarczanych w ramach POPŻ 2014-2020 stanowią produkty podstawowe z możliwie długim terminem przydatności do spożycia, z uwagi na m.in. specyfikę procesu dystrybucji wśród osób potrzebujących (w łańcuchu dystrybucji uczestniczy w sumie ponad 2400 organizacji partnerskich i regionalnych), dostosowanych do możliwych ograniczeń związanych z warunkami transportu, przechowywania w magazynach organizacji partnerskich regionalnych i lokalnych. Jakość i różnorodność produktów znacznie się poprawiła w stosunku do produktów dostarczanych w latach 2014-2015, na co wskazują organizacje partnerskie.

4.Wszystkie dostarczane produkty, w tym również groszek z marchewką, herbatniki maślane i pasztet wieprzowy są produkowane zgodnie z obowiązującymi normami i wymaganiami jakościowymi uzgodnionymi z Inspekcją Jakości Handlowej Artykułów Rolno Spożywczych. Przeprowadzone przez akredytowane laboratoria badania spełniania wymagań jakościowych ww. artykułów spożywczych dostarczanych w ramach POPŻ (w tym również cech organoleptycznych: wygląd, konsystencja, barwa, smak i zapach) uzyskały pozytywne wyniki.

5. Należy podkreślić, że w skład grupy produktów mięsnych poza konserwami mięsnymi wchodzą konserwy rybne (filet z makreli w oleju) oraz kabanosy wieprzowe. Jednocześnie konserwy mięsne dostarczane od Podprogramu 2016 (m.in. szynka wieprzowa mielona i szynka drobiowa) są produktami znacznie lepszej jakości niż mielonka wieprzowa dostarczana w Podprogramie 2014 i 2015. Również w zakresie dań gotowych asortyment zmianie uległ. Dostarczane w ramach  Podprogramu 2015  klopsiki w sosie pomidorowym już w Podprogramie 2016 zostały zastąpione gulaszem wieprzowym z warzywami (gulasz zawiera w swoim składzie m.in. mięso z łopatki 4D – 45%, warzywa 15%, koncentrat pomidorowy 4,5 %, sos). Od Podprogramu 2018 przewidziane jest dostarczanie innego dania gotowego - gołąbków w sosie pomidorowym.

6. Istnieje możliwość zamiany danego artykułu spożywczego na inny w odpowiedniej proporcji a w przypadku rodzin z dziećmi dopuszcza się także zwiększenie liczby opakowań artykułów spożywczych odpowiednio do potrzeb rodzin i możliwości OPR/OPL.

7. Organizacje partnerskie są zobowiązane do zamieszczenie w miejscu dystrybucji informacji o zasadach wydawania żywności, w tym o składzie ilościowym i asortymentowym zestawu na dany podprogram (zgodnie z wymogami wskazanymi w Wytycznych IZ), tak aby każda osoba objęta pomocą żywnościową posiadała informację ile artykułów może otrzymać w ramach POPŻ w danym podprogramie.

8. Sposób realizacji dystrybucji, w tym sposób organizacji wydawania żywności, zależy od możliwości danej organizacji partnerskiej. Kwestie związane z procesem wydawanie żywności poruszone w przedmiotowym artykule, tj. trudność w przetransportowaniu otrzymanych artykułów spożywczych przez osobę najbardziej potrzebującą, brak możliwości zaparkowania środka transportu w pobliżu punktu wydawania artykułów spożywczych, długie oczekiwanie w kolejce po odbiór żywności leżą w gestii organizacji partnerskiej. Organizacja partnerska zobowiązana jest organizować wydawanie żywności, w taki sposób, aby osoby najbardziej potrzebujące nie były narażone na stygmatyzację, np. poprzez zapewnienie odpowiedniego zaplecza lokalowego przystosowanego do danej formy dystrybucji. Ponadto, wydawanie żywności powinno się odbywać wyłącznie w pomieszczeniach, którymi dysponuje organizacja prowadząca dystrybucję. Organizacja może również zapewnić dostarczanie artykułów spożywczych przez organizację do miejsc zamieszkania osób najbardziej potrzebujących.

9. W przypadku, gdy osoba najbardziej potrzebująca ma zastrzeżenia odnośnie prowadzonej dystrybucji, w tym do jakości artykułów spożywczych, może złożyć skargę dotyczącą sposobu realizacji dystrybucji przez organizację do organu wyższego stopnia tej organizacji lub do ogólnopolskiej/ponadregionalnej organizacji partnerskiej, z którą ta organizacja podpisała umowę, albo do Instytucji Zarządzającej – Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

10. W treści artykułu znajduje się wiele błędnych informacji np. o 10 – letnim korzystaniu konsumentki darów z POPŻ (Program trwa do 2014 roku)  lub też o klopsach wieprzowych, które były zakupywane na cele Podprogramu 2015 i zostały wycofane z POPŻ  w ramach Podprogramu 2016 i 2017.

11. Negatywne opinie nie znajdują odzwierciedlenia w wynikach badania ewaluacyjnego przeprowadzonego w 2017 r. tj. Ustrukturyzowanego badania odbiorców końcowych PO PŻ zrealizowanego w ramach przeglądu śródokresowego wdrażania FEAD w Polsce. Badanie przeprowadził wykonawca zewnętrzny – Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) w terminie luty – maj 2017 r. w łącznej liczbie 230 organizacji partnerskich bezpośrednio wydających żywność odbiorcom końcowym. Wywiady bezpośrednie przeprowadzono z 1072 osobami najbardziej potrzebującymi pokazały, że osoby badane w większości pozytywnie oceniają wpływ otrzymywanej pomocy na poprawę sytuacji swojego gospodarstwa domowego. Aż 75% badanych oceniło, że pomoc żywnościowa ma wpływ na poprawę ich sytuacji, a 22% oceniła ten wpływ jako częściowy. Tylko 3 % oceniło, że pomoc żywnościowa nie ma żadnego wpływu na poprawę ich sytuacji. Wśród tych osób, które oceniły rolę pomocy żywnościowej jako częściową, za przyczynę uznano przede wszystkim zbyt małą częstotliwość udostępniania pomocy żywnościowej (40%) jak również potrzebę innego rodzaju pomocy, głównie finansowej (36%).