Wyjaśnienia w związku z artykułem "Bezdomność a gra w politykę społeczną"

W związku z artykułem Julii Wygnańskiej " Bezdomność a gra w politykę społeczną”, który został zamieszczony na stronie internetowej NGO.PL 14 kwietnia 2010 r., wyjaśniamy:

Uwaga nr 1: teza (cyt.): „Organizacje pozarządowe (...) są partnerami i autorami koncepcji realizacji projektu systemowego „Gminne Standardy Wychodzenia z Bezdomności” realizowanego ze środków Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki przez Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich”.

Stanowisko: Autorka artykułu posługuje się niepoprawną nazwą projektu systemowego, bowiem obecnie realizowany projekt, którego inicjatorem jest Departament Pomocy i Integracji Społecznej nosi nazwę: „Tworzenie i rozwijanie standardów pomocy i integracji społecznej”.
Projekt ten składa się z 4 modułów (celów), wśród których jest cel nr 3 – podniesienie skuteczności systemu rozwiązywania i łagodzenia skutków problemu bezdomności poprzez opracowanie i wdrożenie standardów usług skierowanych do osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością (tzw. Gminny Standard Wychodzenia z Bezdomności).
Nieprawdą jest, że autorami koncepcji projektu są Organizacje Pozarządowe. Po pierwsze, koncepcja całego projektu powstała w Departamencie Pomocy i Integracji Społecznej, którego pracownicy w istotny sposób przyczynili się do merytorycznego opracowania konstrukcji projektu. Po drugie, ten rodzaj projektów systemowych w ramach POKL, należy do tzw. grupy centralnych projektów systemowych, a ich cele wyznaczane są przez instytucje inicjujące (np. departamenty Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej).
Rzeczywiście, w trakcie prac związanych z rozbudowywaniem poszczególnych celów projektu na konkretne zadania miał miejsce proces konsultacyjny z organizacjami pozarządowymi, w których to Departament Pomocy i Integracji Społecznej widział przyszłych partnerów oraz realizatorów. Jednakże, ostateczny dobór organizacji pozarządowych oraz innych instytucji do składu realizatorów projektu następował w drodze konkursowej, a więc poprzez zapewnienie możliwości zgłaszania się różnych podmiotów, z różnych regionów kraju.

Wniosek: pozostawienie tego fragmentu artykułu bez wyjaśnienia stwarza sytuację, jakoby tylko „dzięki” organizacjom pozarządowym doszło do opracowania koncepcji projektu. A przecież inicjatorem jest Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, dostrzegające potrzebę opracowania w kraju takich rozwiązań, aby znacznie poprawiły one jakość i skuteczność usług pomocy społecznej.

Uwaga nr 2: teza (cyt.): „Mniejsze niesieciowe organizacje nie mają możliwości zaistnienia w obrębie pola pomocy publicznej. Nawet warszawska Rada Opiekuńcza nie jest na niej widoczna.”

Stanowisko: Postawiona teza odnosi się do wcześniejszego fragmentu artykułu, w którym to jest odniesienie Autorki do „specyficznej polityki informacyjnej procesu przygotowania do wdrożenia projektu systemowego” prowadzonej przez Departament Pomocy i Integracji Społecznej. A przecież Autorka nie wspomina, że w pierwszej fazie prowadzonych konsultacji z przedstawicielami środowiska III sektora między innymi w zakresie uszczegółowiania zadań Celu nr 3 projektu systemowego, sama osobiście uczestniczyła, będąc osobą zapraszaną przez Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, oraz traktowaną właśnie jako ekspert ds. bezdomności. Autorka artykułu zapomniała w tym momencie, że ten projekt systemowy jest inicjatywą koncepcyjną Departamentu Pomocy i Integracji Społecznej a ponadto inny jest sposób przygotowywania się do realizacji tego rodzaju projektów niż ma to miejsce w województwach.

Autorka dysponuje szczątkową wiedzą na temat doboru ekspertów do projektu nr 1.18 „Tworzenie i rozwijanie standardów pomocy i integracji społecznej oraz instytucji reprezentujących jednostki organizacyjne pomocy społecznej samorządu terytorialnego. Na ogłoszenie o naborze ekspertów zewnętrznych, reprezentujących III sektor, jaki prowadzony był do Modułu Nr 3 (cel) odpowiedziało zaledwie kilka osób.

Nie prawdą jest, iż w realizacji zadań Modułu Nr 3 nie biorą udziału mniejsze organizacje pozarządowe, działające w polu pomocy społecznej, lecz nie zrzeszone w FEANTSA. Przykładem jest Stowarzyszenie „Otwarte Drzwi” z siedzibą w Warszawie, któremu powierzono znaczące zadanie w tym module – edukacja i zatrudnienie osób bezdomnych.

Wniosek: brak sprostowania tego typu tez powodować może powstanie wrażenia o istnieniu „niezdrowych” i „nieprzejrzystych” regułach doboru partnerów realizacyjnych w tym projekcie systemowym. Odnieść można wrażenie, że Autorka artykułu ma pretensje do panujących zasad konkursowych doboru organizacji i poszczególnych ekspertów, a ponadto nie rozumie procesu inicjowania centralnych projektów systemowych.

Uwaga nr 3: teza dotyczą zagadnień związanych w opracowaniem Krajowego Programu Wychodzenia z Bezdomności i Rozwoju Budownictwa Socjalnego na lata 2009-2015

Po pierwsze należy zaznaczyć, że Autorka artykułu otrzymała wyczerpujące informacje na temat trybu prac związanych z zamiarem zainicjowania przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej, Panią Jolantę Fedak oraz Sekretarza Stanu, Pana Jarosława Dudę wieloletniego programu wspierającego. Informacja taka została przekazana Pani Julii Wygańskiej jako odpowiedź na Jej zgłoszenie – pytanie sformułowane na podstawie art. 2 ust.1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. Co prawda nastąpiło rozminięcie czasowe między datą opublikowania artykułu a datą przygotowanej odpowiedzi, lecz zakres przekazanej informacji wyraźnie wskazał, że w przypadku inicjatyw ministra właściwego, niezbędne jest w pierwszej kolejności uzyskanie zgody Prezesa Rady Ministrów na opracowanie takiego projektu programu.
W tym zakresie obowiązuje Ministra Pracy i Polityki Społecznej przepis § 7 ust.1a, Uchwały nr 49 Rady Ministrów z dnia 19 marca 2002 r. Regulamin pracy Rady Ministrów, który dotyczy zgłoszenia zamiaru ustanowienia programu wieloletniego, tj. założeń.

Po drugie, formułowane zarzuty o braku informacji o wynikach ewentualnych konsultacji, udziale przedstawicieli III sektora w pracach nad projektem tego programu są sprzeczne z prawdą. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przygotowując wstępną wersję (pierwszy zarys), nie tylko przeprowadziło konsultacje międzyresortowe, ale także zaprosiło do udziału w dalszych pracach ekspertów organizacji pozarządowych. Wymóg jednak uzyskania zgody Prezesa Rady Ministrów na ostateczne opracowanie takiego programu jest warunkiem conditio sine qua non. Autorka artykułu widocznie nie uwzględnia, że jest to inicjatywa ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego o charakterze wieloletnim, a nie inicjatywa obywatelska.

Po trzecie, nie prawdą jest, iż nie było żadnej konferencji czy spotkania, organizowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej na temat rozpoczęcia prac nad taką inicjatywą. Pominąwszy kwestie związane ze współpracą poniżej zostaje zaprezentowany skrót informacji jakie uzyskała Pani Julia Wygnańska w/w przytoczonej odpowiedzi na Jej zapytanie.

Oto najważniejsze tezy odpowiedzi:

1. Departament Pomocy i Integracji Społecznej wypełniając zobowiązanie zawarte w Krajowym Programie „Zabezpieczenie Społeczne i Integracja Społeczna na lata 2008- 2010” , przyjętym przez Radę Ministrów w dniu 16 grudnia 2008 r., wpisanym w Działanie 2.5.2 „Rozwój budownictwa socjalnego”, przystąpił do prac związanych z opracowaniem projektu. W tym Działaniu wskazano, że opracowana zostanie strategia (program) zakładająca m.in. wypracowanie standardów jakości świadczenia usług wobec osób bezdomnych oraz wdrożenie mechanizmów koordynujących działalność różnych instytucji na rzecz osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością, w połączeniu z przedsięwzięciami w zakresie rozwoju budownictwa socjalnego.
2. Do końca września 2008 r. zespół roboczy, do udziału którego Sekretarz Stanu, Pan Jarosław Duda zaprosił przedstawicieli Ministerstwa Infrastruktury oraz przedstawicieli III sektora, przygotował materiał roboczy pt: „Projekt - Krajowa Strategia Wychodzenia z Bezdomności i Rozwoju Budownictwa Socjalnego na lata 2009 – 2015”. Stronę organizacji pozarządowych reprezentowały następujące zaproszone osoby: Pani Anna Machalica – Stowarzyszenie „Otwarte Drzwi”, Ks. Stanisław Słowik – Caritas Diecezji Kieleckiej, Pan Bohdan Aniszczyk – Zarząd Główny Towarzystwa Pomocy im. Św. Brata Alberta z Wrocławia, Pan Piotr Olech - Pomorskie Forum Wychodzenia z Bezdomności z Gdańska, Pani Barbara Sadowska – Fundacja Wzajemnej Pomocy „Barka” z Poznania, Pani Jolanta Łazuga-Koczurowska – Stowarzyszenie „Monar” z Warszawy, Pan Mariusz Andrukiewicz – Fundacja Rozwoju Przedsiębiorczości Społecznej „Być Razem” z Cieszyna. Udział poszczególnych osób w pracach tego zespołu, a szczególnie przedstawicieli III sektora został oparty o zasadę dobrowolności uczestnictwo, a także dobrowolności składania propozycji tematycznych. Nie wszystkie osoby zaproszone do udziału w pracach wywiązały się z deklaracji współpracy (potwierdzenie – notatka służbowa Departamentu Pomocy i Integracji Społecznej z dnia 10 września 2008 r. ).
3.  W dniu 1 października 2008 r. pismem Sekretarza Stanu, Pana Jarosława Dudy, znak: DPS- IV-073-AT/08, przekazano roboczą wersję projektu „Krajowej Strategii Wychodzenia z Bezdomności i Rozwoju Budownictwa Socjalnego na lata 2009 – 2015”, do uzgodnień z Ministerstwem Infrastruktury. W odpowiedzi – pismo Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Infrastruktury, Pana Piotra Stycznia z dnia 31 października 2008 r., znak: BS-ZFMz-8230- 1/08/4150 – uzyskano stanowisko, że obszar problematyki budownictwa socjalnego, powinien skoncentrować się na działaniach zmierzających do tworzenia prawnych zasad finansowania pozyskiwania zasobu socjalnego.
4. W dniu 3 stycznia 2009 r. odbyło się Kolegium Ministra Pracy i Polityki Społecznej, na którym aprobowano przygotowany przez Departament Pomocy i Integracji Społecznej projekt dokumentu z jednoczesnym wykonaniem zalecenia o zmianie nazwy tytułowej tego projektu na „Krajowy Program Wychodzenia z Bezdomności i Rozwoju Budownictwa Socjalnego na lata 2009 -2015”.
5. W dniu 14 stycznia 2009 r. pismem Sekretarza Stanu, Pana Jarosława Dudy, znak: DPS-IV- AT/09, skierowano projekt dokumentu do konsultacji międzyresortowych oraz społecznych . Na liście partnerów społecznych znalazły się następujące podmioty: Polski Komitet Pomocy Społecznej, Pomorskie Forum Wychodzenia z Bezdomności, Fundacja Wzajemnej Pomocy „Barka”, Caritas Polska, Zarząd Główny, Caritas Diecezji Kieleckiej, Towarzystwo im. Św. Brata Alberta we Wrocławiu. W trackie tych konsultacji zwrócono uwagę (Minister Finansów, Minister Rozwoju Regionalnego oraz Rządowe Centrum Legislacji), że opracowanie dokumentu o charakterze programu wieloletniego wymaga uzyskania zgody Prezesa Rady Ministrów zgodnie z przepisem § 7 ust.1 a Uchwały nr 49 Rady Ministrów z dnia 19 marca 2002 r. Regulamin pracy Rady Ministrów, który dotyczy zgłoszenia zamiaru ustanowienia programu wieloletniego, tj. założeń.
6. W dniu 11 marca 2009 r. pismem Ministra Pracy i Polityki Społecznej, znak: DPS-IV- 073/AT/09, przedstawiono Szefowi Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Panu Tomaszowi Arabskiemu wniosek o wyrażenie zgody na opracowanie programu wieloletniego, z jednoczesną zgodą na przeprowadzenie konsultacji na temat Założeń tego Programu.
7. W okresie od dnia 6 kwietnia 2009 r. do dnia 21 maja 2009 r. trwały prace związane z uwzględnianiem uwag w zakresie formy i treści Założeń do Programu, które zgłosił Pan Michał Boni, Minister Członek Rady Ministrów. Jedna z sugestii dotyczyła korekty okresu ewentualnej realizacji programu, tj. zmiana okresu „2009 -2015” na okres „2010-2015” . W dniu 21 maja 2009 r. Minister Pracy i Polityki Społecznej, pismem znak: DPS-IV- 073/AT/02/09, ponownie przekazał wniosek o wyrażenie zgody na ustanowienie programu wieloletniego.
8. W dniu 18 czerwca 2009 r. Przewodniczący Zarządu Głównego Towarzystwa Pomocy im. Św. Brata Alberta z Wrocławia, Pan Bohdan Aniszczyk, pismem znak: L.dz. 1112/09 zgłosił – po ponad 16 miesiącach od chwili zaproszenia do udziału w zespole roboczym, który rozpoczynał prace nad tym dokumentem - uwagi i sugestie związane z projektem dokumentu. W tym czasie wniosek Ministra Pracy i Polityki Społecznej o wyrażenie zgody na ustanowienie programu wieloletniego podlegał już procedurze rozpatrzenia.
9. W dniu 29 lipca 2009 r. Minister Pracy i Polityki Społecznej został poinformowany o ustaleniach Rady Ministrów z posiedzenia w dniu 7 lipca 2009 r., w tym dotyczących projektu Założeń Programu.
10. W dniu 29 października 2009 r. pismem znak: DPS-IV/AT Sekretarz Stanu Pan Jarosław Duda zwrócił się do Przewodniczącego Stałego Komitetu Rady Ministrów, Ministra – Członka Rady Ministrów, Pana Michała Boniego z prośbą o przekazanie ostatecznego stanowiska w sprawie wyrażenia zgody na ustanowienie programu wieloletniego.
11. W dniu 23 listopada 2009 r. Minister Pracy i Polityki Społecznej uzyskał odpowiedź Kancelarii Prezesa Rady Ministrów z sugestią odstąpienia od inicjatywy w 2009 r., zmierzającej do uzyskania zgody na ustanowienie programu wieloletniego, z uwagi na problemy związane z międzynarodowym kryzysem finansowym. Do chwili obecnej nie została podjęta decyzja Ministra Pracy i Polityki Społecznej o powrocie do prac nad tą programową inicjatywą. 
    
                                                                                Biuro Prasowe MPiPS