Wyjaśnienie w związku z artykułem "Walcz z Faktem o alimenty. Apelujemy do minis

W związku z artykułem „Walcz z Faktem o alimenty. Apelujemy do ministerstwa pracy aby naprawiło swój błąd” (Fakt, 19.03.2009 r.), dotyczącym uprawnień do zaliczki alimentacyjnej i wyroku w tej sprawie Trybunału Konstytucyjnego, uprzejmie wyjaśniamy:

 

Wyrokiem z dnia 23 czerwca 2008 r. sygn. akt P 18/06 (Dz. U. z dnia 7 lipca 2008 r., Nr 119, poz. 770), Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodne z Konstytucją RP art. 2 pkt 5 lit. a oraz art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. Nr 86, poz. 732, z późn. zm.), w zakresie, w jakim pomijają prawo do zaliczki alimentacyjnej osób wychowywanych przez osoby w związku małżeńskim oraz osób wychowywanych przez osoby, które wspólnie wychowują co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem (dot. art. 2 pkt 5 lit. a), i ograniczają  prawo do zaliczki alimentacyjnej osób wychowywanych przez osoby w związku małżeńskim (dot. art. 29 ust. 1). Wyrok TK wszedł w życie z dniem ogłoszenia tj. z dniem 7 lipca 2008 r.

 

Wejście w życie ww. wyroku spowodowało, że osoby nie wychowujące samotnie dziecka, które wcześniej złożyły wniosek o zaliczkę alimentacyjną i otrzymały decyzję odmowną, mogły, na podstawie art. 145a Kodeksu postępowania administracyjnego, w terminie miesiąca od dnia wejścia w życie wyroku TK, tj. do dnia 7 sierpnia 2008 r., wnieść skargę do gminy o wznowienie postępowania.

 

Tylko te osoby, które wniosły skargę o wznowienie postępowania, miały możliwość uzyskania świadczeń z datą wsteczną, tj. od momentu złożenia pierwotnego wniosku o przyznanie zaliczki alimentacyjnej, do którego otrzymały odmowną decyzję.

 

Takiego prawa nie miały osoby, które co prawda spełniały ustalone w wyniku wyroku Trybunału warunki, jednak wcześniej formalnie nie ubiegały się o to świadczenie, czyli przed dniem 7 lipca 2008 r. nie złożyły w organie właściwym wniosku o przyznanie zaliczki alimentacyjnej, wobec czego nie otrzymały decyzji odmawiającej im przyznania wnioskowanego świadczenia.

 

Powyższe warunki realizacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego wynikają z przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego (art. 145a), a nie z działań Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.

 

Jednocześnie uprzejmie informujemy, że nie jest planowane podjęcie inicjatywy ustawodawczej zmierzającej do wprowadzenia nadzwyczajnych uregulowań, na podstawie których byłoby możliwe przyznawanie zaliczki alimentacyjnej także osobom, które przed wejściem w życie ww. wyroku Trybunału Konstytucyjnego nie ubiegały się o to świadczenie, a tym samym nie otrzymały wcześniej decyzji odmownych, co było niezbędnym warunkiem do skorzystania z możliwości wznowienia postępowania na podstawie art. 145 a Kodeksu postępowania administracyjnego.

 

Wprowadzenie – w odniesieniu tylko do jednego ww. wyroku TK, sposobu postępowania odmiennego niż w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego wobec ogółu wyroków Trybunału Konstytucyjnego, byłoby rozwiązaniem budzącym wątpliwości co do zgodności z Konstytucją RP.

 

Ponadto ustawa o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej obowiązywała tylko do 30 września 2008 r., a od 1 października 2008 uchyliła ją ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów  (Dz. U. z 2007 r. Nr 192, poz. 1378 z późn. zm.), na podstawie której przyznawane są świadczenia z funduszu alimentacyjnego, do których prawo przysługuje dzieciom wychowywanym przez osoby samotne jak i wychowywanym w rodzinach pełnych.

 

Ww. wyrok Trybunału Konstytucyjnego, opublikowany został w Dzienniku Ustaw
w dniu 7 lipca 2008 r. Publikacja wyroków Trybunału Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw, publikatorze powszechnie dostępnym, wynika z art. 190 § 2 Konstytucji RP i ma na celu umożliwienie zapoznania się z treścią wyroku ogółowi społeczeństwa.  Natomiast nie jest zadaniem Ministerstwa publikacja wyroków Trybunału Konstytucyjnego na swoich stronach internetowych, szczególnie, że w chwili jego publikacji nie było znane jeszcze uzasadnienie tego wyroku, co nie pozwalało odnieść się do jego sentencji.

 

Komunikat, który ukazał się w dniu 24 lipca 2008 r. na stronie internetowej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, przygotowany został natychmiast po ukazaniu się uzasadnienia do wyroku. W komunikacie odniesiono się do sposobu realizacji wyroku wskazując, że osoby nie wychowujące samotnie dziecka, które wcześniej złożyły wniosek o zaliczkę alimentacyjną i otrzymały decyzję odmowną, mogą, na podstawie art. 145a Kodeksu postępowania administracyjnego, do dnia 7 sierpnia 2008 r. wnieść skargę do gminy o wznowienie postępowania.

 

Mając na uwadze, że komunikat Ministerstwa ukazał się 24 lipca br., to osoby zainteresowane, które z tego źródła uzyskały informacje o ww. wyroku Trybunału Konstytucyjnego, miały dwa tygodnie na złożenie skargi.

 

Nie można więc zgodzić się z zarzutami jakoby Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, utrudniało obywatelom dostęp do informacji o zmianach w obowiązującym prawie. Strona internetowa MPiPS (a także strony internetowe wszystkich innych urzędów centralnych) nie jest oficjalnym publikatorem aktów prawnych i do takiej roli nigdy nie aspirowała. Informacje i wyjaśnienia zamieszczane na stronach internetowych urzędu, zwłaszcza w sprawach niezależnych od działań MPiPS takich, jak np. wyroki Trybunału Konstytucyjnego, stanowią dodatkową inicjatywę urzędu i mają tylko charakter, fakultatywnie wykorzystywanego, dodatkowego źródła informacji zarówno dla obywateli, jak i instytucji samorządowych realizujących świadczenia.

 

Biuro Prasowe MPiPS