Wyjaśnienie do artykułu "Jeśli nie chcesz głodować"
24-07-2008
Skłanianie do zgłaszania wniosku o przyznanie emerytury jeszcze w tym roku, jest pozornym działaniem na korzyść czytelników. Osoby, które nie zasięgną porady w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, lecz zastosują się do rad autorki artykułu, mogą w przyszłości mieć żal do Redakcji, że w wyniku pochopnego działania mają świadczenie niższe niż to, które uzyskałyby składając wniosek o emeryturę dopiero w przyszłości, np. w 2009 roku, po ogłoszeniu 1 marca nowej kwoty bazowej służącej do obliczania emerytur. Biorąc bowiem pod uwagę tempo wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w bieżącym roku, należy sądzić, że obliczenie emerytury przy zastosowaniu nowej kwoty bazowej będzie dla zainteresowanych znacznie korzystniejsze.
Ministerstwo uprzejmie wyjaśnia, że nieprawdziwe są informacje, że wniosek o wcześniejszą emeryturę należy zgłosić przed upływem 2008 r., ponieważ później przepisy te nie będą już obowiązywać. Żaden przepis ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie uchyla bowiem z dniem 1 stycznia 2009 r. przepisów określających warunki, których spełnienie uprawnia pracownika do wcześniejszej emerytury. Osoba spełniająca warunki do przyznania wcześniejszej emerytury nie musi się obawiać, że jeśli nie zgłosi wniosku o wcześniejszą emeryturę w 2008 r. to straci te uprawnienia.
Osoby, które urodziły się przed 1949 r. nie mają żadnych ograniczeń czasowych na spełnienie warunków uprawniających do wcześniejszej emerytury. Osoby te nie są bowiem objęte reformą emerytalną, dlatego mają prawo do emerytury w całości obliczonej wg tzw. starych zasad, bez względu na to, kiedy spełnią wymagane warunki i kiedy zgłoszą wniosek o jej przyznanie. Jeśli chodzi o sposób obliczenia emerytury dla osoby urodzonej przed 1949 r., nie ma zatem znaczenia, czy zgłosi ona wniosek o wcześniejszą emeryturę czy też o przyznanie emerytury wystąpi dopiero po osiągnięciu pełnego wieku emerytalnego. Przepisy te nie ulegają zmianie od 1 stycznia 2009 r.
Osoby urodzone po 1948 r. są objęte nowym systemem emerytalnym, dlatego możliwość uzyskania wcześniejszej emerytury obliczonej według obecnie stosowanych, tzw. starych zasad wymiaru, mają tylko te, które warunki uprawniające do wcześniejszej emerytury spełnią do końca 2008 r. ograniczenie to nie dotyczy osób wykonujących zawód górnika, ponieważ emerytura górnicza zawsze jest obliczana według starych zasad, bez względu na datę spełnienia warunków uprawniających do tej emerytury.
Osoba urodzona po 1948 r., która do dnia 31 grudnia 2008 r. spełni warunki uprawniające do wcześniejszej emerytury nie musi składać wniosku o jej przyznanie do dnia 31 grudnia 2008 r. Wniosek o jej przyznanie może zgłosić w każdym czasie, jednak bardzo ważne jest, aby nastąpiło to przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, wynoszącego w przypadku kobiet 60 lat, a w przypadku mężczyzn – 65 lat. Jeśli tak uczyni, to ZUS przyzna jej wcześniejszą emeryturę i obliczy jej wysokość w całości według tzw. starych zasad wymiaru, określonych w art. 53 ustawy emerytalnej. Jeśli natomiast wniosek o emeryturę zgłosi dopiero po osiągnięciu tego wieku, to nie będzie podstaw prawnych do przyznania jej wcześniejszej emerytury. W takiej sytuacji ZUS przyzna emeryturę w związku z osiągnięciem pełnego wieku emerytalnego i obliczy ją według nowych zasad, z uwzględnieniem tzw. metody mieszanej (częściowo wg starych a częściowo wg nowych zasad), określonej w art. 183 ustawy.
Nie jest więc prawdą, że 31 grudnia 2008 r. jest ostatecznym terminem składania wniosku o przejście na wcześniejszą emeryturę obliczoną według obecnie stosowanych zasad. Upowszechnianie tych błędnych opinii, zachęcających do zgłaszania wniosków emerytalnych przed upływem 2008 r. pod rygorem utraty uprawnień, czy też uzyskania znacznie niższej emerytury, niepotrzebnie dezorientuje osoby zainteresowane możliwością skorzystania z prawa do wcześniejszej emerytury i nakłania je do podejmowania pochopnych decyzji o przedwczesnej rezygnacji z pracy.
Rok 2009 jest w pewnym sensie rokiem przełomowym, ponieważ w przyszłym roku będą jeszcze przyznawane emerytury obliczane wg tzw. starych zasad, ale zaczną już być stosowane także nowe zasady obliczania świadczeń. Nowe zasady będą stosowane do obliczenia emerytury tylko dla tych osób urodzonych po 1948 r., które po 2008 r. osiągną wiek uprawniający do emerytury.
W całości według nowych zasad będzie więc obliczona emerytura przyznana np. kobiecie urodzonej w 1949 r., która w 2009 r. zgłosi wniosek o emeryturę dopiero po osiągnięciu 60 lat życia i jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Jeśli nie przystąpiła do OFE, to jej emerytura będzie obliczona tzw. metodą mieszaną, częściowo wg starych a częściowo wg nowych zasad.
Należy podkreślić, że przepis art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który wprowadza tzw. mieszaną metodę obliczania emerytury dotyczy wyłącznie osób urodzonych po 1948 r., które wiek uprawniający do emerytury osiągną w latach 2009 – 2013, nie przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego i nie pobierały wcześniejszej emerytury przysługującej z tytułu spełnienia wymaganych warunków do dnia 31 grudnia 2008 r. W ten sposób zostanie więc obliczona emerytura dla kobiet urodzonych w latach 1949-1953, które nie przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego i o przyznanie emerytury wystąpią dopiero po osiągnięciu 60 lat życia. Metoda mieszana będzie też zastosowana do obliczenia emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przyznanej na podstawie art. 184 ustawy o emerytach i rentach z FUS osobom urodzonym po 1948 r., które wiek uprawniający do tej emerytury osiągną w latach 2009-2013.
Rzetelną i pełną informacją dotyczącą możliwości uzyskania emerytury oraz tego w jaki sposób będzie ona obliczona w konkretnym stanie faktycznym, osoby zainteresowane mogą uzyskać bezpośrednio w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.
Bożena Diaby
Dyrektor Biura Prasowego
Rzecznik MPiPS
