Wyjaśnienia w związku z artykułem „Nie jest łatwiej ofiarom przemocy w rodzinie” (Rzeczpospolita, 10.05.2011 r.)
11-05-2011
W związku z artykułem „Nie jest łatwiej ofiarom przemocy w rodzinie”, autorstwa Katarzyny Wójcik-Adamskiej, opublikowanym w Rzeczpospolitej z 10.05.2011 r., wyjaśniamy:
Nie jest prawdziwe stwierdzenie, że: „Do tej pory nie weszły w życie rozporządzenia wykonawcze w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego oraz w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie. Zgodnie z nowelizacją Ministerstwo Pracy musiało je wydać w ciągu pół roku d dnia wejścia w życie ustawy (od 1 sierpnia 2010 r.).
Pierwsze z wyżej wymienionych rozporządzeń zostało opublikowane dnia 8 lutego 2011 r. w Dzienniku Ustaw Nr 27 pod pozycją 138 i weszło w życie dnia 23 lutego 2011 r., natomiast drugie zostało opublikowane dnia 8 marca 2011 r. w Dzienniku Ustaw Nr 50 pod pozycją 259 i weszło w życie z dniem ogłoszenia, z mocą obowiązującą od dnia 2 lutego 2011 r.
Ustawa z dnia 10 czerwca 2010 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 125, poz. 842) weszła w życie 1 sierpnia 2010 r. Prace nad ostatecznym jej kształtem trwały bardzo długo, zarówno na poziomie rządu, jak również w Parlamencie. Chodziło przede wszystkim o to, aby jednostki administracji publicznej, otrzymały taki akt prawny, który nie będzie budził trudności interpretacyjnych, a działania w oparciu o przepisy ustawy skutecznie będą chroniły ofiary przemocy w rodzinie. Prace legislacyjne nad rozporządzeniami trwają dość długo – wymagają bowiem skrupulatnych uzgodnień, zarówno ze stroną rządową, jak i z partnerami społecznymi.
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zostało zobowiązane do opracowania kolejnych aktów normatywnych do ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie:
*
rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie Zespołu Monitorującego do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie
- które 28 stycznia 2011 r. zostało podpisane, 8 lutego 2011 r. - opublikowane w Dzienniku Ustaw Nr 28 pod pozycją 146 i weszło w życie 23 lutego 2011 r.;
* rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie:
organizacji i trybu przeprowadzania nadzoru i kontroli, kwalifikacji inspektorów upoważnionych do wykonania czynności nadzorczych i kontrolnych a także wzór legitymacji uprawniającej do wykonywania czynności nadzorczych i kontrolnych
kwalifikacji Wojewódzkiego Koordynatora Realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie;
- które jest w końcowej fazie prac legislacyjnych: 28 kwietnia 2011 r. odbyła się Komisja Prawnicza Rządowego Centrum Legislacji, na której projekt rozporządzenia został uzgodniony. Obecnie Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej oczekuje na wydanie zgody przez Rządowe Centrum Legislacji na podpisanie rozporządzenia przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej.
Odnośnie wydania pozostałych aktów normatywnych, ustawodawca nie wskazał wprost terminów ich wydania.
Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie procedury „Niebieskie Karty” jest po uzgodnieniach międzyresortowych i z partnerami społecznymi. W pierwszej połowie maja 2011 r. zostanie przekazany pod obrady Komitetu Stałego Rady Ministrów.
Ministerstwo Zdrowia wydało rozporządzenie w sprawie wzoru zaświadczenia lekarskiego o przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie. Rozporządzenie to zostało podpisane 2 października 2010 r. i obowiązuje od listopada ubiegłego roku.
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji wydało rozporządzenia w sprawie procedury postępowania przy wykonywaniu czynności związanych z odebraniem dziecka oraz sposobu dokumentowania przeprowadzonych przez Policję czynności. Rozporządzenie to jest podpisane przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministra Pracy i Polityki Społecznej.
Nieprawdziwa zatem jest teza, zawarta w artykule, jakoby większość z rozporządzeń do tej pory nie była wydana. Jedynym rozporządzeniem, które wymaga dalszych prac legislacyjnych, jest rozporządzenie w sprawie procedury „Niebieskie Karty”. Nie oznacza to jednak, iż służby zajmujące się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie bez tego aktu wykonawczego nie są w stanie skutecznie działać, bowiem zarówno przedstawiciele instytucji pomocy społecznej, jak i Policji mogą wykorzystywać narzędzia obowiązujące w obecnym porządku prawnym, natomiast ogólne zasady stosowania procedury dla pozostałych służb zawarte są w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
Trudności związane z powołaniem zespołów interdyscyplinarnych w związku z brakiem środków finansowych na wynagrodzenia dla członków zespołów interdyscyplinarnych wynikają z niezrozumienia intencji ustawodawcy w zakresie sposobu realizacji zadań zespołów. Zadania często utożsamiane są z koniecznością uczestnictwa w interwencjach w różnych porach dnia, a także w dni wolne od pracy. Do interwencji związanych z przemocą w rodzinie wzywani są policjanci, a w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia – zespoły ratownicze - pracownicy ochrony zdrowia. Służby te pracują w systemie ciągłym, a za wykonywanie swojej pracy otrzymują wynagrodzenie za dyżury i służbę. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie nie zakłada interwencji zespołów interdyscyplinarnych czy też grup roboczych w dni wolne od pracy lub w godzinach wieczornych i nocnych. Członkowie zespołów lub grup pracują z ofiarą przemocy w rodzinie i ze sprawcą po odebraniu sygnału o akcie przemocy – zatem wykonują swoje zadania w ramach obowiązków służbowych i zawodowych.
Nieprawdziwa jest również sugestia, dotycząca niemożności powołania zespołów interdyscyplinarnych w związku z koniecznością zawierania porozumień z członkami zespołów. Po pierwsze: zgodnie z przepisami ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, wójt/burmistrz/prezydent zawiera porozumienie z instytucją, która wyznaczyła swojego przedstawiciela na członka zespołu. Po drugie: przepisy ustawy, które obowiązują od 1 sierpnia 2010 r. dały możliwości prawne do powoływania zespołów interdyscyplinarnych.
W związku z informacjami o występujących problemach, przekazanymi przez Dyrektorów Ośrodków Pomocy Społecznej z dużych aglomeracji, w najbliższych dniach Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej ponownie dokona analizy stanu powoływania zespołów interdyscyplinarnych na terenie kraju i w przypadkach niepokojących zobowiąże Wojewodów do wzmożenia nadzoru w tym zakresie.
Departament Pomocy i Integracji Społecznej
