Wyjaśnienie w związku z artykułem Karoliny Topolskiej „Nowe zasady wychowawczego problemem dla pracodawców” (Gazeta Prawna, 7 listopada 2013 r.)
07-11-2013
Od 1 listopada 2013 r. obowiązują zmienione przepisy Kodeksu pracy dotyczące urlopów wychowawczych. Zmiany zostały wprowadzone przepisami ustawy z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy (Dz. U. z 2013 r. poz. 1028) i stanowią wykonanie przepisów prawa unijnego.
W związku z wątpliwościami podniesionymi w artykule „Nowe zasady wychowawczego problemem dla pracodawców” wyjaśniamy:
1. Pracownik, któremu na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów udzielono urlopu wychowawczego jednorazowo i w pełnym wymiarze 3 lat i który korzysta z tak udzielonego urlopu w nowym stanie prawnym - zachowuje prawo do wykorzystania urlopu wychowawczego w udzielonym wymiarze. Ustawa nowelizująca Kodeks pracy nie zawiera bowiem przepisu, który upoważniałby pracodawców do obniżenia wymiaru tego urlopu, a więc zmiany sytuacji prawnej pracownika. Takie rozwiązanie szanuje zatem zasadę ochrony praw nabytych przez pracowników w poprzednio obowiązującym stanie prawnym.
Natomiast pracownik, który w poprzednio obowiązującym stanie prawnym wykorzystał tylko część urlopu wychowawczego, w nowym stanie prawnym może korzystać z kolejnych części takiego urlopu - ale udzielanych już na nowych zasadach. Jedna z nich zakłada, że każdemu z rodziców lub opiekunów dziecka przysługuje prawo do jednego nieprzenoszalnego miesiąca urlopu wychowawczego.
Z powyższego wynika, że w ustawie nowelizującej Kodeksu pracy nie było potrzeby zamieszczania przepisów o charakterze przejściowym, których istota polega na zachowaniu mocy obowiązującej poprzednich regulacji prawnych także w nowym, zmienionym stanie prawnym.
Warto również dodać, że także w nowym stanie prawnym pracownik może zrezygnować z wykorzystania pełnego wymiaru udzielonego mu urlopu wychowawczego w każdym czasie, za zgodą pracodawcy albo po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy, najpóźniej na 30 dni przed terminem podjęcia pracy. W takim przypadku drugi rodzic lub opiekun dziecka może wnioskować o udzielenie mu niewykorzystanej części urlopu wychowawczego.
2. W nowym stanie prawnym powrót pracownika do pracy po urlopie wychowawczym w tym samym roku kalendarzowym, w którym pracownik rozpoczął korzystanie z takiego urlopu - nie wpływa negatywnie na wymiar urlopu wypoczynkowego, należnego takiemu pracownikowi. Jeżeli zatem pracownik rozpoczął korzystanie z urlopu wychowawczego np. w dniu 1 lutego 2013 r. (a więc jeszcze w poprzednim stanie prawnym) natomiast powrócił z tego urlopu do pracy w dniu 4 listopada 2013 r. (a więc już w nowym stanie prawnym) – to oznacza to, że zachowa on prawo do urlopu wypoczynkowego za 2013 r. w wymiarze przysługującym mu przed rozpoczęciem korzystania z urlopu wychowawczego, np. w wymiarze 26 dni. Kilkumiesięczne korzystanie z urlopu wychowawczego nie wpłynie zatem negatywnie na wymiar urlopu wypoczynkowego takiego pracownika. W tej kwestii nie zamieszczono w ustawie nowelizującej Kodeks pracy przepisów przejściowych. Nie zakładano bowiem, że mniej korzystne dla pracowników rozwiązania prawne w zakresie wpływu korzystania z urlopu wychowawczego na wymiar urlopu wypoczynkowego miałyby nadal obowiązywać pracowników, którzy rozpoczęli korzystanie z urlopu wychowawczego w poprzednim stanie prawnym.
Powyższe zmiany wynikają również z przepisów prawa unijnego.
