Wyjaśnienia w związku z wyrokiem WSA, zarzucającym programowi "Rodzina 500 plus" niezgodność z Konstytucją RP
12-10-2017
Program „Rodzina 500+” przewiduje możliwość otrzymania wsparcia w każdej sytuacji prawnej dziecka. W przypadku rodziców biologicznych, opiekunów prawnych dziecka oraz opiekunów faktycznych dziecka (opiekun faktyczny to osoba faktycznie sprawująca opiekę nad dzieckiem jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka), wsparcie to jest realizowane w formie świadczenia wychowawczego wypłacanego na podstawie przepisów ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Natomiast w przypadku dzieci, które zostały umieszczone w pieczy zastępczej, wsparcie z Programu „Rodzina 500+” jest wypłacane w formie dodatku wychowawczego.
Zgodnie z art. 80 ust. 1a ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 697, z późn. zm.), rodzinie zastępczej, na każde umieszczone dziecko w wieku do ukończenia 18 roku życia przysługuje dodatek w wysokości świadczenia wychowawczego określonego w przepisach o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, zwany dodatkiem wychowawczym, w kwocie 500 zł. Dodatek ten udzielany jest na wniosek rodziny zastępczej, złożony w powiatowym centrum pomocy rodzinie właściwym ze względu na miejsce zamieszkania (art. 87 ust. 1 i 3 ustawy).
Przesłankami niezbędnymi do powstania po stronie właściwego organu obowiązku udzielenia rodzinie zastępczej pomocy pieniężnej w postaci dodatku wychowawczego na umieszczone w tej rodzinie dziecko są: faktyczne przejęcie obowiązków związanych z opieką nad dzieckiem i jego wychowaniem przez wskazaną przez sąd rodzinę, wydanie przez sąd stosownego orzeczenia oraz złożenie wniosku, o którym mowa wyżej. W przypadku wątpliwości co do treści orzeczenia sądu należy zwrócić się do właściwego sądu z wnioskiem o wykładnię orzeczenia. Zgodnie bowiem z art. 352 Kodeksu postępowania cywilnego, sąd, który wydał wyrok, rozstrzyga postanowieniem wątpliwości co do jego treści. Na mocy art. 361 Kpc przepisy dotyczące wykładni wyroku stosuje się odpowiednio do postanowień.
W myśl art. 32 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w przypadku niemożności zapewnienia dziecku opieki i wychowania przez rodziców, ustanawiana jest piecza zastępcza. Zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz w placówkach opiekuńczo-wychowawczych należy do zadań własnych powiatu (art. 180 pkt 2 ustawy). W przypadku, gdy na skutek długotrwałej niemożności zapewnienia dziecku opieki i wychowania przez rodziców dziecko znajduje się pod opieką dziadków, którzy zaspokajają jego potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne oraz religijne, to powinna zostać ustanowiona piecza zastępcza w formie rodziny zastępczej w osobie dziadków, a osoby sprawujące pieczę powinny otrzymywać pomoc finansową na utrzymanie dzieci.
Sądy, w tym sądy administracyjne, nie są uprawnione do stwierdzania zgodności/niezgodności przepisów ustaw z Konstytucją RP. Do orzekania o zgodności przepisów prawa z Konstytucją jest uprawniony tylko Trybunał Konstytucyjny.
