Wyjaśnienie w związku z artykułem Eurosieroty bez prawa do 500+ Rzeczpospolita z dnia 26 marca 2018 r.

W związku z artykułem Eurosieroty bez prawa do 500+ opublikowanym w Rzeczpospolitej 26 marca 2018 r. MRPiPS wyjaśnia:

• w odniesieniu do samotnych rodziców - kwestia samotnych rodziców w kontekście dostępu do świadczeń rodzinnych była wielokrotnie dyskutowana na forum Komisji Europejskiej,  jest także przedmiotem wielu orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE. Przepisy unijne regulujące tę kwestię obowiązują od momentu przystąpienia Polski do UE, dziwią więc podnoszone obecnie zarzuty Rzecznika Praw Obywatelskich. Art. 60 ust 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) Nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 284 z 30 października 2009 r., z późn. zm.) mówi wprost, że "w przypadku, gdy osoba uprawniona do ubiegania się o świadczenia nie wykonuje swojego prawa, instytucja (...) uwzględnia wniosek o przyznanie świadczeń rodzinnych drugiego rodzica". O ile pierwszeństwo do wypłaty świadczeń rodzinnych jest w drugim państwie UE, EOG lub Szwajcarii, prawo do świadczeń polskich jest zawieszane, do wysokości świadczeń należnych poza granicami kraju. Natomiast w przypadku problemów z otrzymaniem świadczeń rodzinnych na podstawie uprawnienia drugiego rodzica, w innym państwie, istnieje możliwości o wnioskowanie o tymczasowe przyznanie świadczeń w Polsce do czasu wydania rozstrzygnięcia przez instytucję zagraniczną - na podstawie art. 7 wspomnianego wyżej rozporządzenia wykonawczego. Warto również wskazać, że obecnie trwają pracę nad doprecyzowaniem definicji członka rodziny na poziomie UE, która pozwoli na objęcie jej zakresem także biologicznych rodziców dzieci.

• w odniesieniu do usprawnienia prac na poziomie Urzędów Wojewódzkich - na podstawie informacji przekazanych przez Urzędy Wojewódzkie na dzień 5 stycznia br. marszałkowie województw przekazali do wojewodów ponad 242 tys. niezałatwionych spraw, dotyczących świadczenia wychowawczego i świadczeń rodzinnych (zarówno spraw, w których nie zostało wszczęte postepowanie jak i spraw niezakończonych). Przejęcie zadania w zakresie unijnej koordynacji świadczeń przez Urzędy Wojewódzkie jest na bieżąco monitorowane przez MRPiPS. Należy podkreślić, że środki na realizację zadania zostały zwiększone w stosunku do roku poprzedniego o 5 mln zł. O ile otrzymane środki finansowe okażą się niewystarczające, możliwe będzie ich zwiększenie - w miarę potrzeb zgłaszanych przez Wojewodów. W ramach Urzędów Wojewódzkich utworzono specjalne komórki organizacyjne, dedykowane wyłącznie do obsługi spraw związanych z koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego w zakresie świadczeń rodzinnych i świadczenia wychowawczego oraz zmieniono organizację pracy, co wpływa  na przyspieszenie realizacji spraw. Powstały także punkty informacyjne dla zainteresowanych obywateli, gdzie mogą dowiedzieć się o statusie swojej sprawy. Opracowano również ulepszoną procedurę współpracy na poziomie gmina - wojewoda, pozwalającą na lepszą organizację pracy i przyspieszenie realizacji wniosków, w zakresie której przeszkolono już pracowników organów gminnych w większości województw.