Wyjaśnienie w związku z artykułem Pracownicy ze Wschodu tylko na papierze, Rzeczpospolita, z dnia 29 marca 2018 r.

W związku z artykułem Pracownicy ze Wschodu tylko na papierze Rzeczpospolita z dnia 29 marca 2018 r. MRPiPS wyjaśnia:

informacja NIK o wynikach kontroli opublikowana w marcu 2018 r. "Zabezpieczenie przed wyłudzaniem wiz pod pretekstem podejmowania pracy przez cudzoziemców na terenie RP"  dotyczy oświadczeń i wiz wydanychw latach 2014 - 2016, jak również wyników kontroli SG i PIP przeprowadzonych wtych latach, a zatem na podstawie starych przepisów (vide str.32-33, 38 i 39 raportu NIK), które nie przewidywały obowiązku informacyjnego. W tym raporcie NIK odnotowuje modyfikację zasad dopuszczania cudzoziemców, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2018 r., i stwierdza, że "Ze względu na krótki czas obowiązywania tych zmian, nie jest znany ich wpływ na rynek pracy i bezpieczeństwo państwa." (vide str. 6 raportu NIK).

Między innymi właśnie ze względu na odnotowywane nieprawidłowości w stosowaniu procedury oświadczeniowej wprowadzone zostały zmiany z dniem 1 stycznia 2018 r., w tym obowiązek informacyjny. 

Niezależnie od powyższego należy wziąć pod uwagę wyjaśnienia, które mają wpływ na interpretację wyników: 

• Obowiązek informowania o podjęciu lub niepodjęciu pracy przez cudzoziemca dotyczy jedynie dokumentów wydanych po 1 stycznia 2018 r., tj. oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Nie dotyczy natomiast oświadczeń o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi, które były rejestrowane do końca 2017 r.
• Pracodawcy często wnioskują o dokumenty z wyprzedzeniem, nawet kilkumiesięcznym   terminu rozpoczęcia pracy wskazanego w oświadczeniu. Jest to konieczne wobec potrzeby ubiegania się o wizę przez cudzoziemca w konsulacie za granicą. Zatem proste wnioskowanie z zestawienia danych o liczbie wydanych dokumentów i zgłoszeń podjęcia pracy z krótkiego okresu obarczone są sporym błędem. 
• Wniosek o wizę na podstawie oświadczeń zarejestrowanych w 2017 r. może być złożony w konsulacie do 31 października 2018 r. (art. 13 ustawy z 20 lipca 2017 r. Dz. U. poz. 1543).
• Rok 2018 r. jest szczególnie pod tym względem trudnym do prostego wnioskowania, bowiem jest możliwość wykorzystania zarówno oświadczeń zarejestrowanych przez powiatowe urzędy pracy w ubiegłym roku z terminem pracy w 2018 r. (nie dotyczy ich obowiązek informowania o podjęciu pracy przez cudzoziemca), jak i oświadczeń z 2018 r. co oznacza, że część pracodawców może rejestrować na początku roku 2018 oświadczenia, które zostaną wykorzystane dopiero w dalszej części 2018 roku. Według wstępnych danych dotyczy to ok. 1/3 wpisanych do ewidencji oświadczeń do połowy marca 2018.

Dodatkowo warto wskazać, że uproszczona procedura oświadczeniowa została wprowadzona w 2007 r, a nie w 2012 r. jak podano w artykule. Od tego czasu podlegała modyfikacjom, ale jej główne założenie (praca na podstawie oświadczenia bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę dla cudzoziemców z określonych państw przez określony czas, początkowo 3 miesiące, a następnie 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy) nie uległo zmianie do końca 2017 r.