Prawo do zasiłku macierzyńskiego

Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego, albo w okresie urlopu wychowawczego:
- urodziła dziecko,
- przyjęła dziecko w wieku do 7 roku życia na wychowanie i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia (w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10 roku życia);
- przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej dziecko w wieku do 7 roku (w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10 roku życia), z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej.

Okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego

Zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego.

Ubezpieczona - matka dziecka, nie później niż 21 dni po porodzie, może złożyć pisemny wniosek o wypłacenie jej zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze.

Ubezpieczony, nie później niż 21 dni po przyjęciu dziecka na wychowanie i wystąpieniu do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka albo po przyjęciu dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, może złożyć pisemny wniosek o wypłacenie mu zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze.

Po złożeniu stosownego wniosku ubezpieczona - matka dziecka może dzielić się z ubezpieczonym - ojcem dziecka korzystaniem z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego albo jego części.

Okres wypłaty zasiłku za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego wynosi:

- 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,

- 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,

- 33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,

- 35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,

- 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Z zasiłku macierzyńskiego może skorzystać także ubezpieczony ojciec dziecka lub inny ubezpieczony członek rodziny jeżeli:
- matka dziecka umrze lub porzuci dziecko oraz
- osoby te przerwą zatrudnienie lub inną działalność zarobkową w celu sprawowania opieki nad dzieckiem.

Z zasiłku macierzyńskiego może skorzystać także ubezpieczony ojciec dziecka, jeżeli matka dziecka wykorzysta co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego.
O zasiłek macierzyński może wystąpić ubezpieczony ojciec dziecka, jeżeli ubezpieczona, wymagająca opieki szpitalnej ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego w wymiarze 8 tygodni po porodzie, przerwie pobieranie tego zasiłku.

O zasiłek macierzyński za dodatkowy okres można wystąpić jednorazowo albo w dwóch częściach przypadających bezpośrednio po sobie.

Okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego wynosi 26 tygodni.

Zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego można wykorzystać w całości lub maksymalnie w trzech częściach następujących bezpośrednio po sobie, z których każda nie może być krótsza niż 8 tygodni.

Ubezpieczonemu ojcu dziecka prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony  jako okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego przysługuje na równi z ubezpieczoną matką dziecka.

Wysokość zasiłku macierzyńskiego

Zasiłek macierzyński za okres ustalony jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru, natomiast za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego -  w wysokości 60% podstawy wymiaru zasiłku.

W przypadku gdy ubezpieczona nie później niż 14 dni po porodzie (lub po przyjęciu dziecka na wychowanie i wystąpieniu do sądu z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka albo przyjęciu na wychowanie w ramach rodziny zastępczej) złoży wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony  jako okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu  na warunkach urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze oraz  urlopu rodzicielskiego, również w pełnym wymiarze, zasiłek macierzyński za wszystkie okresy  wynosi 80% podstawy jego wymiaru.

Od zasiłku macierzyńskiego płatnicy zasiłku (przedsiębiorca, ZUS) naliczają składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.

Zasiłek za okres odpowiadający okresowi urlopu ojcowskiego

Ubezpieczony ojciec wychowujący dziecko ma prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres ustalony jako okres urlopu ojcowskiego w wymiarze 2 tygodni, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 12 miesięcy życia.

Ubezpieczony - ojciec wychowujący dziecko przysposobione ma prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu ojcowskiego, w wymiarze 2 tygodni, nie dłużej niż do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu orzekającego przysposobienie i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 10 roku życia.

Zasiłek macierzyński przez okres ustalony jako okres urlopu ojcowskiego przysługuje zarówno pracownikom korzystającym z takiego urlopu, jak i  innym osobom podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu niebędącym pracownikami.

Prawo do zasiłków w przypadku matek nieubezpieczonych (art. 29 ust. 9 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa):

W przypadku:

1)   zgonu matki dziecka nieobjętej ubezpieczeniem chorobowym albo nieposiadającej tytułu do objęcia takim ubezpieczeniem,

2)   porzucenia dziecka przez matkę nieobjętą ubezpieczeniem chorobowym albo nieposiadającą tytułu do objęcia takim ubezpieczeniem,

3)   niemożności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem przez matkę nieobjętą ubezpieczeniem chorobowym albo nieposiadającą tytułu do objęcia takim ubezpieczeniem, legitymującą się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji

- zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonemu - ojcu dziecka albo innemu ubezpieczonemu członkowi najbliższej rodziny, który uzyskał prawo do urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo urlopu rodzicielskiego lub przerwał działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, za okres przypadający po dniu zaistnienia tych okoliczności.

W przypadku podjęcia przez matkę dziecka, nieposiadającą tytułu do objęcia ubezpieczeniem chorobowym, zatrudnienia w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonemu - ojcu dziecka, który uzyskał prawo do urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo urlopu rodzicielskiego lub przerwał działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, do wyczerpania wymiaru zasiłku, nie dłużej niż przez okres trwania zatrudnienia matki.