Ubóstwo miało twarz dziecka
17-10-2018
Warty odnotowania jest fakt, że najbardziej poprawiła się sytuacja dzieci. Wskaźnik zagrożenia ubóstwem relatywnym dzieci spadł z 21,1% w 2016 roku do 14,0% w 2017 roku. W ciągu jednego roku odnotowano więc spadek aż o 7,1 pkt. proc.
Co więcej, zagrożenie ubóstwem wśród dzieci w 2017 roku było w Polsce niższe niż zagrożenie ubóstwem relatywnym wśród osób w wieku produkcyjnym (15,6%). To wyjątkowa sytuacja, gdyż w latach 2008-2016 dzieci były w trudniejszej sytuacji i w okresie tym zagrożenie ubóstwem relatywnym było wśród nich średnio o około 5 pkt proc. wyższe niż zagrożenie ubóstwem wśród osób w wieku 18-64 lata. Ponadto również w innych krajach europejskich to dzieci są zwykle najbardziej zagrożone, a tylko w nielicznych krajach, takich jak Niemcy, Dania i Finlandia, dzieci znajdują się w lepszej sytuacji niż populacja w wieku produkcyjnym. I tak, w ujęciu bezwzględnym, liczba dzieci zagrożonych ubóstwem relatywnym w Polsce spadła z 1 440 tys. w 2016 r. do 946 tys. w roku kolejnym. To o niemal 500 tys. mniej.
Jednocześnie w gospodarstwach domowych, w których były dzieci, zagrożenie ubóstwem relatywnym między rokiem 2016 a 2017 spadło o 5 pkt proc., podczas gdy gospodarstwa bez dzieci doświadczyły wzrostu zagrożenia o 1,4 pkt proc. Co ważne, największy spadek wystąpił wśród rodzin wielodzietnych (2 dorosłych i co najmniej 3 dzieci) – z niemal 33% w 2016 r. do niespełna 14,7% rok później. Spadek zagrożenia ubóstwem relatywnym w rodzinach wielodzietnych sięgnął więc ponad 18 pkt. proc. i pozwolił ograniczyć zagrożenie ubóstwem relatywnym w tej grupie do poziomu nieco nawet niższego niż w populacji ogółem.
W 2017 roku spadł również udział dzieci zamieszkujących gospodarstwa domowe doświadczające pogłębionej deprywacji materialnej (z 5,8% do 4,6%) i bardzo niskiej intensywności pracy (z 4,9% do 4,1%).
Jak wynika z najnowszych danych Eurostatu, w 2017 r. w Polsce zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym było 17,9% dzieci. To spadek o 6 punktów procentowych w porównaniu z rokiem poprzednim. Polska osiągnęła wynik lepszy niż np. Francja (23,3%), Belgia (22%) czy Szwecja (19,4%). Wypadliśmy też lepiej niż nasi zachodni sąsiedzi – w Niemczech zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym było 18% dzieci. Z kolei najniższy poziom zagrożenia ubóstwem lub wykluczeniem społecznym dzieci odnotowano w ubiegłym roku w Czechach – tam wskaźnik ten wynosił 14,2%. Dalej znalazły się Dania (14,5%) oraz Finlandia i Słowenia (po 15,1%). Najgorzej sytuacja wyglądała natomiast w Rumunii i Bułgarii (prawie 42%).
Z danych Eurostatu wynika również, że w ostatnich latach zagrożenie ubóstwem lub wykluczeniem społecznym wśród dzieci w Polsce spadało najszybciej spośród wszystkich krajów Unii Europejskiej. Jeszcze w 2008 r. problem ten dotyczył ok. 33% polskich dzieci, a więc w ciągu 9 lat odnotowano spadek analizowanego wskaźnika aż o 15 pkt. proc. Warto podkreślić, że w ujęciu bezwzględnym oznacza to, że liczba dzieci zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym w Polsce spadła z poziomu około 2,5 mln w 2008 roku do 1,2 mln w 2017 roku. Żaden inny kraj nie odnotował takiej poprawy – kolejnym w rankingu Rumunii i Łotwie udało się zmniejszyć odsetek dzieci zagrożonych o około 8-9 pkt. proc., w wielu krajach wskaźnik nie zmienił się w istotny sposób, a w niektórych nawet wzrósł.
Warto podkreślić, że opisane powyżej zmiany w kształtowaniu się wskaźnika zagrożenia ubóstwem relatywnym dotyczą sytuacji dochodowej gospodarstw domowych w 2016 roku, tj. pokazują one pierwszy rok funkcjonowania Programu Rodzina 500 Plus.Choć na opisane powyżej zmiany miała wpływ również dobra sytuacja na rynku pracy (spadające bezrobocie, rosnące płace), to dostępne dane potwierdzają istotną rolę świadczenia wychowawczego. Świadczy o tym zwłaszcza opisany powyżej istotny spadek zagrożenia ubóstwem wśród dzieci i rodzin wielodzietnych.
