Wielkość czcionki A A A

Aktualności

W sprawie pozwów przeciw ZUS

31-01-2006

W niektórych regionach kraju do sądów i oddziałów ZUS wpłynęła znaczna liczba pozwów i wniosków. Dotyczą one waloryzacji świadczeń za lata 1996-2004 r., bowiem ustawa budżetowa na 1993 r. obniżyła kwotę bazową stosowaną do waloryzacji emerytur i rent i przyznawania nowych świadczeń z 100% do 91% przeciętnego wynagrodzenia w kraju.

Ministerstwo informuje, że powyższe pozwy i wnioski nie znajdują oparcia w istniejącym stanie prawnym. W uzasadnieniu pozwu o zapłatę, nieznany autor powołuje się na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 10 stycznia 1993 r. (sygn. akt. K 16/93,OTK 1995/1/1).

Trybunał orzekł, że odpowiednie przepisy ustawy budżetowej na 1993 r., na mocy których obniżono kwotę bazową waloryzacji emerytur i rent ze 100% do 91%, są niezgodne z Konstytucją, ponieważ naruszają konstytucyjny tryb dojścia do skutku ustawy budżetowej przez włączenie ich do projektu ustawy budżetowej i uchwalenie w tej ustawie, a także naruszają zasadę zaufania obywateli do państwa stanowiącą wiodącą podstawę stosunku ubezpieczeniowego.

Jednak orzeczenie to nigdy nie nabrało mocy obowiązującej, ponieważ nie zostało zaakceptowane przez Sejm, a taki był prawny wymóg istniejący w obowiązującej w tym czasie Konstytucji. W związku z tym emerytom i rencistom nie przysługiwały żadne rekompensaty z tytułu obniżenia wskaźnika waloryzacji.

W kolejnych aktach prawnych wprowadzono zapis, że „Procentowy wskaźnik przeciętnego wynagrodzenia ulega podwyższeniu o jeden punkt procentowy w każdym terminie waloryzacji aż do osiągnięcia 100% przeciętnego wynagrodzenia.” (art. 17 ustawy z 6 lipca 1995 r. o zmienia ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent.... ,Dz.U. z 1995 r. Nr 95, poz. 473).

Realizując powyższy zapis ustawowy, kwota bazowa była w każdym kolejnym terminie waloryzacji podnoszona o 1% aż do osiągnięcia w 1999 r., 100% przeciętnego wynagrodzenia.

Podwyższona kwota bazowa stosowana była przy obliczaniu wysokości nowo przyznawanych emerytur i rent, natomiast regulacja ta nie dotyczyła waloryzacji świadczeń, bowiem z dniem wejścia w życie tej nowelizacji kwota bazowa służy jedynie do obliczenia nowego świadczenia. Pozwy kierowane obecnie do sądów są oparte na mylnym przekonaniu, że od 1995 r. kwota bazowa służy, tak jak dotychczas do obu celów: obliczenia nowego świadczenia oraz waloryzacji świadczeń przyznanych wcześniej.

Problem tzw. starego portfela emerytur i rent, czyli emerytur i rent przyznanych w latach 1993-1998 z obniżoną kwotą bazową został uregulowany ustawą z dnia 16 lipca 2004 r., zmieniającą ustawę emerytalną, opublikowaną w Dz.U. Nr 191, poz. 1954.

W latach 1993-1998 obowiązywały następujące wysokości kwot bazowych:

od 1 marca 1993 – 91% przeciętnego wynagrodzenia,
od 1 czerwca 1994 – 93% przeciętnego wynagrodzenia,
od 1 września 1996 – 94% przeciętnego wynagrodzenia,
od 1 marca 1997 – 95% przeciętnego wynagrodzenia,
od 1 września 1997 – 96% przeciętnego wynagrodzenia,
od 1 marca 1998 – 97% przeciętnego wynagrodzenia,
od 1 września 1998 – 98% przeciętnego wynagrodzenia,
od 1 stycznia 1999 – 100% przeciętnego wynagrodzenia.

Nowelizacja przewiduje, że w pierwszej kolejności podwyżki emerytur i rent otrzymają osoby pobierające świadczenia ze starego portfela, urodzone przed dniem 1 stycznia 1930 r., czyli takie, które do dnia 31 grudnia 2004 r. osiągną 75 lat.

Podwyżka świadczeń dla tych osób będzie podzielona na dwa lata:

od marca 2005 r. wysokość świadczeń zostanie ustalona ponownie, przez podniesienie kwoty bazowej aktualnej na moment przyznania świadczenia (z uwzględnieniem wszystkich waloryzacji, jakim dane świadczenie podlegało od momentu przyznania) do poziomu 96,5% przeciętnego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia wysokości świadczenia, a następnie
od marca 2006 r. wysokość świadczeń zostanie ustalona ponownie, przez podniesienie kwoty bazowej aktualnej na moment przyznania świadczenia (z uwzględnieniem wszystkich waloryzacji, jakim dane świadczenie podlegało od momentu przyznania) do poziomu 100,00% przeciętnego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia wysokości świadczenia.

W rezultacie najstarsi emeryci i renciści otrzymają dwie podwyżki świadczeń i od marca 2006 r. będą pobierać świadczenie w takiej wysokości, jak by w momencie przejścia na emeryturę obowiązywała ich kwota bazowa obliczona od 100% przeciętnego wynagrodzenia.

Osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1929 r. będą miały podnoszone świadczenia w latach 2007-2010.

Podwyżki świadczeń dla tych osób odbędą się według następujących zasad:

od marca 2007 r. wysokość świadczeń zostanie ustalona ponownie, przez podniesienie kwoty bazowej aktualnej na moment przyznania świadczenia (z uwzględnieniem wszystkich waloryzacji, jakim dane świadczenie podlegało od momentu przyznania) do poziomu 94,5% przeciętnego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia wysokości świadczenia, a następnie,

od marca 2008 r. kwota bazowa zostanie podniesiona do 96% przeciętnego wynagrodzenia,
od marca 2009 r. kwota bazowa zostanie podniesiona do 98% przeciętnego wynagrodzenia,
od marca 2010 r. kwota bazowa zostanie podniesiona do 100% przeciętnego wynagrodzenia.

W rezultacie młodsi emeryci i renciści otrzymają cztery podwyżki świadczeń i od marca 2010 r. będą pobierać świadczenie w takiej wysokości, jak by w momencie przejścia na emeryturę obowiązywała ich kwota bazowa obliczona od 100% przeciętnego wynagrodzenia.

Emerytury i renty ze starego portfela będą przeliczane z urzędu, a jeżeli wypłata świadczenia jest wstrzymana – po wznowieniu wypłaty świadczenia.”

powrót do listy