Projekt Ustawy o emeryturach pomostowych w konsultacjach społecznych
19-06-2008
Projekt Ustawy o emeryturach pomostowych rząd skierował 19. czerwca 2008 r. do konsultacji społecznych, zgodnie z ustaleniami Komisji Trójstronnej. Projekt uwzględnia zmiany uzgodnione w ciągu ostatnich tygodni w ramach prac Komisji Trójstronnej. Po konsultacjach projekt ustawy trafi do Rady Ministrów w takim terminie, aby Sejm mógł rozpocząć nad nim pracę na początku września.
31 grudnia 2008 r. wygasają stare zasady przechodzenia na wcześniejszą emeryturę. Co jednak z osobami, które pracowały w warunkach szczególnych i które miały prawo spodziewać się, że ich kariera zawodowa skończy się wcześniej? Dla tych osób urodzonych w latach 1949-1968 rząd przygotował rozwiązanie w postaci emerytur pomostowych. Jest to realizacja zapowiedzi ustawowej, która byłą zapisana w prawie w 1998 r. Rozwiązaniem tym zostanie objętych około 150 tys. obecnie pracujących osób.
Zgodnie z projektem emerytury pomostowe będą wypłacane osobom pracującym:
-
w najtrudniejszych warunkach, które nie mogą być w żaden sposób usunięte przez pracodawcę – praca w szczególnych warunkach (stanowiska takie jak nurek, kesoniarz, osoby pracujące przy przeróbce węgla)
-
wykonującym prace, w której odpowiadają za bezpieczeństwo innych osób i która wymagają największej sprawności psychofizycznej – praca w szczególnym charakterze (stanowiska takie jak – pilot, maszynista, nastawniczy czy osoby pracujace przy usuwaniu awarii linii energetycznych)
Emerytura pomostowa będzie dodatkowym, poza systemem emerytalnym, świadczeniem, które osoba uprawniona będzie otrzymywać pomiędzy zakończeniem swojej kariery zawodowej a osiągnięciem wieku emerytalnego. Wynosić będzie 100 proc. potencjalnej emerytury obliczonej dla osoby w wieku 60 lat i będzie waloryzowana według tych samych zasad co emerytury i renty z FUS.
Na emeryturę pomostową będzie można przejść na pięć lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego (czyli w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn), a w niektórych przypadkach nawet na dziesięć lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Żeby przejść na emeryturę pomostową, trzeba będzie jeszcze spełnić inne warunki – odpowiedni ogólny staż ubezpieczeniowy (20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn), staż pracy w warunkach szczególnych lub przy wykonywaniu pracy o szczególnym charakterze - przez co najmniej 15 lat.
Nie wszystkie zawody, które w myśl starych przepisów miały prawo do wcześniejszych emerytur, będą miały prawo do emerytury pomostowej. Listy prac wykonywanych w szczególnych warunkach oraz o szczególnym charakterze zostały ustalone przez ekspertów medycyny pracy, a nie urzędników. Osoby, które będą kontynuować te prace do wieku emerytalnego, objęte będą działaniami wdrażanymi w ramach programu „Solidarność pokoleń – działania na rzecz aktywizacji osób po 50-tym roku życia”.
Zgodnie z postulatami związków zawodowych projekt był przez ostatnie cztery tygodnie konsultowany w ramach zespołów Komisji Trójstronnej, także z udziałem ekspertów medycyny pracy, w ramach porozumienia w najważniejszych sprawach społeczno-gospodarczych. Propozycja rządowa skierowana do konsultacji społecznych na podstawie przepisów ustawy o związkach zawodowych i organizacjach pracodawców uwzględnia dotychczasowe efekty prac w Komisji Trójstronnej. Rząd uznał argumentację związków zawodowych i do listy stanowisk pracy w szczególnych warunkach dodana została praca w zimnym mikroklimacie (np. przy produkcji suchego lodu). Wyjaśnione zostały wątpliwości dotyczące objęcia emeryturami pomostowymi prac górniczych – przy przeróbce węgla – które nie uprawniają do emerytur górniczych. Osoby wykonujące takie prace otrzymają emerytury pomostowe.
Większość kosztów finansowania emerytur pomostowych wziąłby na siebie budżet państwa. Rząd chce jednak, by pracodawcy, odpowiedzialni za tworzenie warunków pracy, współfinansowali emerytury pomostowe z dodatkowych, niewielkich składek. Rząd szacuje, że w latach, w których najwięcej osób przechodziłoby na emeryturę pomostową, koszt tych świadczeń wynosiłby ok. 500 mln zł rocznie.
Czemu nie wcześniejsze emerytury?
W nowym systemie składki emerytalne zapisuje się na indywidualnych kontach, a wysokość emerytury z ZUS (i OFE) i liczyć się będzie dzieląc zbierany tam kapitał przez liczbę lat, którą statystycznie ktoś ma szanse przeżyć. Jeśli wprowadzone zostaną emerytury pomostowe, to zgromadzony w ZUS kapitał będzie waloryzowany, choć nowych składek emerytalnych nie będzie przybywać. W efekcie ubezpieczony niewiele straci na wysokości swojej emerytury. Gdyby jednak utrzymać wcześniejsze emerytury, to zgromadzony w momencie zakończenia kariery zawodowej kapitał musiałby wystarczyć na więcej lat. Poza tym ubezpieczony straciłby na odsetkach. Tymczasem to właśnie odsetki osiągane w ostatnich latach oszczędzania mają największy wpłym na wysokość zgromadzonych środków.
Kto nadal może skorzystać z wcześniejszych emerytur?
Osoby, które nabędą do końca 2008 r. prawo do wcześniejszej emerytury (tj. będą miały zarówno wiek, jak i staż pracy, który uprawnia do otrzymania takiego świadczenia), będą mogły przechodzić na emeryturę według starych zasad także po 2008 r. Nie ma więc konieczności składania wniosków o przejście na emeryturę już teraz, będzie to także można zrobić po 2008 roku.
Dodatkowo osoby, które do końca 1998 r. spełniły wszystkie warunki związane ze stażem pracy pozwalającym na przejście na wcześniejszą emeryturę, mogą z tego uprawnienia skorzystać na mocy istniejących przepisów.
