Międzynarodowe badanie osób 50+ w Polsce

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej reprezentuje Polskę w VI rundzie badania dotyczącego zdrowia, starzenia i przechodzenia na emeryturę w Europie – Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe (SHARE).

Międzynarodowe badanie SHARE prowadzone jest od 2004 roku przy współpracy naukowców z takich dziedzin, jak: demografia, ekonomia, edukacja, epidemiologia, psychologia i socjologia. Przedsięwzięcie to obejmuje gromadzenie danych dotyczących gospodarczych, zdrowotnych oraz rodzinno-społecznych warunków życia osób powyżej 50 roku życia.

Dane na potrzeby badania SHARE zbierane są w dwuletnich rundach: pierwsza odbyła się w latach 2004/2005, szósta realizowana jest w latach 2014/2015. Polska partycypuje w przedsięwzięciu po raz czwarty – była już uczestnikiem II (2006/2007), III (2008/2009) oraz IV (2010/2012) rundy, a w 2014 roku przystąpiła do VI rundy badania.

Badanie SHARE prowadzone jest przez profesjonalnych ankieterów w formie wywiadów bezpośrednich realizowanych za pomocą komputera (tzw. CAPI – Computer-Assisted Personal Interviews). Wywiady przeprowadzane są z losowo wybranymi osobami po 50 roku życia oraz ich partnerami bez względu na ich wiek. Począwszy od II rundy, w sytuacji gdy respondent zmarł w okresie pomiędzy kolejnymi rundami badania, prowadzone są tzw. wywiady końca życia z osobami bliskimi bądź innymi osobami posiadającymi informacje dotyczące ostatnich miesięcy życia respondentów.

W zrealizowanych dotychczas pięciu rundach badania w wywiadach wzięło udział łącznie ponad 100 tys. respondentów z 19 krajów europejskich i Izraela. Pytania zadawane w czterech rundach badania (I, II, IV, V) dotyczyły bieżących aspektów życia respondentów. Odmienny charakter miała większość pytań III rundy badania, gdyż odnosiła się przede wszystkim do przeszłości badanych. Realizowana obecnie VI runda SHARE dotyczy bieżącej sytuacji życiowej osób starszych. W Polsce, na terenie całego kraju, przeprowadzonych zostanie ok. 2100 wywiadów (ankieterzy rozpoczęli prace z końcem lutego 2015 r.). Polscy respondenci odpowiadają na pytania z takich dziedzin, jak: stan zdrowia, sytuacja finansowa, aktywność na rynku pracy, decyzje emerytalne, sytuacja rodzinna, relacje społeczne, aktywność społeczna.

Głównymi walorami badania SHARE jest interdyscyplinarność, panelowy charakter oraz możliwość dokonywania po-równań międzynarodowych. Ramy metodologiczne badania zaprojektowano tak, by uchwycić dynamikę procesu starzenia się ludności. Panelowy charakter badania oznacza, że respondenci poprzednich rund badania SHARE uczestniczą w wywiadach przeprowadzanych w kolejnej rundzie.

Wyniki badań SHARE są wykorzystywane przy formułowaniu strategii i kierunkowych rozwiązań w obszarze zatrudnienia, zabezpieczenia społecznego i podnoszenia kwalifikacji osób w wieku 50 lat i więcej. Wyniki badania będą wykorzystywane w pracach Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej m.in. do określenia pożądanych kierunków interwencji Europejskiego Funduszu Społecznego w latach 2014-2020, w tym programowania wsparcia w ramach zakładanego zakresu Priorytetu Inwestycyjnego 8.11 Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020 w formie zestawów rekomendacji opracowanych dla polityki na rzecz aktywizacji zawodowej i zatrudnienia osób w wieku 50 lat i więcej.

Udział Polski w VI rundzie badania SHARE współfinansowany jest przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.

Wstępne raporty analityczne z wynikami VI rundy badania SHARE zostaną opracowane pod koniec 2015 r., a pod koniec 2016 r. dane te zostaną udostępnione do celów naukowych.