500+ dla samotnych rodziców

Od 1 sierpnia rodzice i opiekunowie składają  wnioski o wsparcie z rządowego programu „Rodzina 500 plus” na nowy okres świadczeniowy. W przypadku rodziców samotnie wychowujących dzieci prawo do świadczenia 500+ zostało uzależnione od ustalenia alimentów od drugiego rodzica. Zmiana ma zachęcać do składania przez obywateli oświadczeń zgodnych ze stanem faktycznym.

Główne zasady przyznawania świadczeń pozostają bez zmian. Nadal jest to nieopodatkowane świadczenie w wysokości 500 zł, wypłacane do 18. roku życia dziecka, z kryterium dochodowym (800 lub 1200 zł netto na osobę w rodzinie, w której jest wychowywane dziecko niepełnosprawne) obowiązującym jedynie na pierwsze dziecko.

Deklaracja stanu faktycznego

Ze względu na występujące wcześniej przypadki deklarowania samotnego wychowywania dzieci niezgodnie ze stanem faktycznym została wprowadzona zasada, że prawo do świadczenia wychowawczego w stosunku do dziecka wychowywanego samotnie przez jednego z rodziców będzie uzależnione od ustalenia na rzecz tego dziecka świadczenia alimentacyjnego od drugiego rodzica.

Sprawdzone rozwiązanie

To rozwiązanie nie jest jednak nowe. Funkcjonuje bowiem już od 12 lat w odniesieniu do zasiłku rodzinnego. Tu również warunkiem otrzymania wsparcia jest ustalenie alimentów na dziecko od drugiego rodzica. Oznacza to, że rodzice samotnie wychowujący dzieci, którzy otrzymują obecnie zasiłki rodzinne, spełnią także warunek ustalenia alimentów wprowadzany przy przyznawaniu świadczenia wychowawczego.

Kogo to dotyczy?

Obowiązek ustalenia alimentów od drugiego rodzica dotyczy wszystkich samotnych rodziców starających się o 500+. Nie ma tu znaczenia, czy wnioskodawca ubiega się o świadczenie na pierwsze czy na drugie i kolejne dzieci.

Konkubinaty i rodziny patchworkowe

W przypadku gdy osoba wnioskująca o świadczenie 500+ podaje w składzie rodziny partnera, z którym wychowuje chociaż jedno wspólne dziecko, wymóg ustalenia alimentów nie obowiązuje. W takim przypadku partner jest bowiem traktowany tak samo jak małżonek. Podobne zasady dotyczą tzw. rodzin patchworkowych.

Obowiązek ustalenia alimentów od drugiego rodzica zachodzi jednak wtedy, gdy osoba wnioskująca o świadczenie 500+ wychowuje dzieci z poprzedniego związku i tworzy związek z nowym partnerem, z którym nie ma jednak wspólnego dziecka.

Jakie przedstawić dokumenty?

W myśl nowych przepisów rodzic samotnie wychowujący dziecko będzie musiał dołączyć do wniosku o świadczenie 500+ pochodzący lub zatwierdzony przez sąd tytuł wykonawczy, potwierdzający ustalenie świadczenia alimentacyjnego na rzecz dziecka od drugiego rodzica. 

Chodzi tu o: odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty, odpis postanowienia sądu o zabezpieczeniu powództwa o alimenty, odpis protokołu zawierającego treść ugody sądowej lub ugody zawartej przed mediatorem bądź o umowę o alimenty w formie aktu notarialnego, w której dłużnik poddaje się egzekucji po zaopatrzeniu w klauzulę wykonalności nadawaną przez sąd.

3 miesiące na uzupełnienie wniosku

Jeśli do wniosku nie zostanie dołączony ww. tytuł wykonawczy ustalający alimenty na dziecko od drugiego rodzica, gminny organ właściwy przyjmie wniosek, ale wezwie wnioskodawcę do uzupełnienia tego braku w terminie 3 miesięcy pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania.

W przypadku gdy wniosek zostanie uzupełniony o brakujący dokument w wyznaczonym terminie i pozostałe warunki zostaną spełnione, świadczenie wychowawcze będzie przysługiwało od miesiąca złożenia wniosku.

Bieg 3-miesięcznego terminu ulegnie zawieszeniu w razie niedostarczenia przez osobę samotnie wychowującą dziecko tytułu wykonawczego z uwagi na to, że sąd wydał postanowienie w przedmiocie odmowy udzielenia zabezpieczenia w sprawie o alimenty (takie rozstrzygnięcie sąd jest możliwe w przypadku wystąpienia przez osobę ubiegającą się
o alimenty z wnioskiem do sądu o zabezpieczenia powództwa o alimenty). Bieg terminu ulegnie zawieszeniu do dnia dostarczenia tytułu wykonawczego. Po dostarczeniu wymaganego tytułu wykonawczego świadczenie wychowawcze będzie przysługiwać od miesiąca złożenia wniosku o świadczenie wychowawcze, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, od którego drugi z rodziców został zobowiązany do zapłaty alimentów.

Powyższe rozwiązanie zapewnia czas na dostosowanie się do nowych wymogów ustawowych.

Większe bezpieczeństwo

Samotny rodzic powinien zadbać o alimenty na dziecko od drugiego rodzica nie tylko ze względu na możliwość otrzymania świadczenia wychowawczego 500+ lub zasiłku rodzinnego. Posiadanie tytułu wykonawczego daje poczucie bezpieczeństwa oraz możliwość sądowej egzekucji należności, jeśli rodzic nie wywiązuje się ze zobowiązań. Alimenty należy egzekwować, zaś tych, którzy uchylają się od ich płacenia, pociągać do odpowiedzialności. Trzeba bowiem pamiętać, że podstawowym obowiązkiem rodzica jest utrzymywanie dziecka.

Wyjątek od reguły

Wymóg ustalenia alimentów na dziecko od drugiego z rodziców nie ma zastosowania do tych sytuacji, w których z przyczyn obiektywnych ustalenie alimentów byłoby niemożliwe. Będzie tak na przykład wtedy, gdy drugi z rodziców nie żyje lub gdy ojciec dziecka jest nieznany, a także wówczas, gdy sąd zobowiązał jedno z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka albo gdy dziecko – zgodnie z orzeczeniem sądu – jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców (rozwiedzionych, żyjących w separacji lub rozłączeniu), sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach.

Jak i gdzie złożyć wniosek?

Wniosek o wsparcie 500+ można złożyć osobiście w gminie właściwej ze względu na miejsce zamieszkania albo przesłać go pocztą. Jednak Ci, którzy chcą ubiegać się o świadczenia wychowawcze bez wychodzenia z domu, mogą to zrobić online. Mają do wyboru aż 4 kanały. Wśród nich: ministerialny portal Emp@tia, obywatel.gov.pl, PUE ZUS – Platformę Usług Elektronicznych ZUS oraz bankowość elektroniczną.