2008-01-29
Stanowisko w sprawie wypowiedzenia Konwencji MOP nr 45 dotyczącej zatrudniania kobiet przy pracach pod ziemią we wszelkiego rodzaju kopalniach z 1935 r.
Zainicjowanie przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej prac nad wypowiedzeniem Konwencji Nr 45 było podyktowane dwoma czynnikami:

1.
wyrokiem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 1 lutego 2005r. w sprawie C-203/03 Komisja przeciwko Austrii. ETS uznał, że obowiązki nałożone przez Konwencję nr 45 na Austrię były niezgodne z art. 2 i 3 Dyrektywy 76/207/EWG z dnia 9 lutego 1976 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy. ETS wezwał państwa członkowskie UE do wypowiedzenia tej konwencji.
2.
uznaniem przez Międzynarodową Organizację Pracy Konwencji nr 45 za normę przestarzałą. MOP wezwała państwa, które są stroną Konwencji Nr 45, do jej wypowiedzenia i do ratyfikowania w zamian Konwencji nr 176 dotyczącej bezpieczeństwa i zdrowia w kopalniach. Polska związała się Konwencją Nr 176 już w 2001 r.

Konwencja nr 45 została przez MOP zaliczona do standardów tzw. „starego podejścia”, opartego na bezpośrednim zakazie pracy kobiet w kopalniach pod ziemią. Blankietowy zakaz pracy kobiet, zarówno w kopalniach, w godzinach nocnych, jak i w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego, jest uznawany za niezgodny z zasadą równouprawnienia kobiet i mężczyzn, która jest normą fundamentalną MOP, jako że uniemożliwia on wykonywanie prawa równego dostępu kobiet i mężczyzn do zatrudnienia. Nowoczesnym standardem jest Konwencja nr 176, która skupia się na ocenie ryzyka i zarządzaniu ryzykiem, zapewniając odpowiednie środki ochrony i prewencji pracownikom kopalń, zatrudnionym zarówno pod ziemią, jak i na powierzchni, bez względu na ich płeć.

Wypowiedzenie Konwencji nr 45 nie oznacza, że kobiety będą zmuszone do pracy pod ziemią, ale taka praca będzie dozwolona pod warunkiem, że spełnione zostaną kryteria dotyczące miejsca i wykonywanej pracy (praca ta nie będzie zgodnie z obowiązującymi przepisami szczególnie uciążliwa lub szkodliwa).

Konwencję Nr 45 można wypowiedzieć co dziesięć lat tylko przez rok, okres ten kończy się 30 maja 2008 r. Będąc świadomą wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości i niewypowiadając Konwencji Nr 45, Polska naraża się na postępowanie o naruszenie prawa UE ze strony Komisji Europejskiej i w konsekwencji na dotkliwe kary finansowe.

Zniesienie zakazu pracy kobiet w kopalniach pod ziemią jest tendencją wśród państw wysoko rozwiniętych. Sześć państw członkowskich UE już wypowiedziało Konwencję Nr 45 (Finlandia, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Szwecja i Wielka Brytania), w poprzednich okresach, gdy było to możliwe. Liczba państw UE, które wypowiedziały tę Konwencję stale wzrasta, w ostatnim czasie uczyniła to Estonia. Ogółem Konwencję Nr 45 wypowiedziało już 14 państw. Spośród 15 państw UE związanych obecnie postanowieniami Konwencji Nr 45 siedem kolejnych już zgłosiło Międzynarodowemu Biuru Pracy zamiar jej wypowiedzenia (Austria, Czechy, Grecja, Hiszpania, Węgry, Portugalia i Słowacja). Konwencję Nr 45 można wypowiedzieć tylko do 30 maja 2008 r., a następnie od 30 maja 2017 r. do 30 maja 2018 r.


Z pracą w kopalni, podobnie jak ze służbą w siłach zbrojnych, policji czy w straży pożarnej, związany jest pewien etos, który może sprawić, że pojawią się kandydatki do jej wykonywania. Dlatego nie można komuś zabronić tego rodzaju pracy tylko dlatego, że jest płci żeńskiej - takie podejście jest głęboko niesprawiedliwe i dyskryminujące kobiety.