Ubezpieczenie emerytalne jest to ubezpieczenie na wypadek niezdolności do pracy z powodu starości. Osoby, które opłacają składkę na ubezpieczenie emerytalne zapewniają sobie w ten sposób dochód w momencie zaprzestania pracy zawodowej po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu podlegają, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są:

- pracownikami z wyłączeniem prokuratorów,

- osobami wykonującymi pracę nakładczą,

- członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,

- osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz osobami z nimi współpracującymi (zleceniobiorcy nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, jeżeli są uczniami szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat)

- osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi,

- posłami i senatorami pobierającymi uposażenie oraz posłami do Parlamentu Europejskiego

- osobami pobierającymi stypendium sportowe,

- pobierającymi stypendium słuchaczami Krajowej Szkoły Administracji Publicznej,

- osobami wykonującymi odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,

- osobami pobierającymi zasiłek dla bezrobotnych, świadczenie integracyjne lub stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez powiatowy urząd pracy lub inny podmiot,

- osobami pobierającymi stypendium na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych,

- duchownymi,

- żołnierzami niezawodowymi pełniącymi czynną służbę, z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę wojskową w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego oraz żołnierzy pełniących okresową służbę wojskową,

- osobami odbywającymi służbę zastępczą,

- funkcjonariuszami Służby Celno-Skarbowej

- osobami przebywającymi na urlopach wychowawczych lub pobierającymi zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego,

- osobami pobierającymi świadczenia socjalne wypłacane w okresie urlopu oraz osobami obierającymi zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia, a także osobami pobierającymi wynagrodzenie przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego albo w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie, wynikające z odrębnych przepisów lub układów zbiorowych pracy,

- osobami pobierającymi świadczenie szkoleniowe wypłacane po ustaniu zatrudnienia,

- członkami  rad nadzorczych wynagradzanymi z tytułu pełnienia tej funkcji.

- osobami  sprawującymi  osobistą opiekę nad dzieckiem, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są (art. 6 a ustawy o s.u.s.) :

1)   osobami, które prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą przez okres co najmniej
6 miesięcy i zaprzestały jej prowadzenia albo zawiesiły wykonywanie działalności ,

2)   osobami, które prowadziły inną niż określona w przepisach o swobodzie działalności gospodarczej pozarolniczą działalność przez okres co najmniej 6 miesięcy i które zaprzestały jej prowadzenia,

3)   zleceniobiorcami, którzy wykonywali pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia przez okres co najmniej 6 miesięcy i którzy zaprzestali jej wykonywania,

4)   osobami współpracującymi  przez okres co najmniej 6 miesięcy z osobami, o których mowa w pkt 1-3, i które zaprzestały tej współpracy,

5)   osobami duchownymi, podlegającymi z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym przez okres co najmniej 6 miesięcy,

- osobami sprawującymi osobistą opiekę nad dzieckiem, a które nie spełniają warunków do podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, o których mowa w art. 6a. (art. 6b ustawy o s.u.s.)

- osobami pobierającymi  świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna (art.6 ust.2a i 2b ustawy o s.u.s.)

- osobami rezygnującymi z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem (na podstawie przepisów o pomocy społecznej).

Dobrowolnym ubezpieczeniem emerytalnym mogą być objęte osoby, które nie spełniają warunków do objęcia tym ubezpieczeniem obowiązkowo.