Zasiłek opiekuńczy przysługuje, gdy konieczne jest osobiste sprawowania opieki nad:
- dzieckiem w wieku do 8 roku życia w przypadku:
- nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, lub dziennego opiekuna, sprawującego opiekę nad dzieckiem;

- porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego, stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi sprawowanie opieki nad dzieckiem,
- pobytu małżonka ubezpieczonego, stale opiekującego się dzieckiem, w zakładzie opieki zdrowotnej,
- chorym dzieckiem w wieku do 14 lat,
- innym chorym członkiem rodziny (małżonek, rodzice, teściowie, dziadkowie, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci powyżej 14 lat - jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki).

W przypadku gdy opieka sprawowana jest nad dzieckiem do lat 14 zasiłek opiekuńczy przysługuje na okres sprawowania opieki, nie dłużej niż 60 dni w roku kalendarzowym. Jeżeli opieka jest sprawowana nad innym członkiem rodziny lub dzieckiem powyżej 14 lat, to zasiłek opiekuńczy wypłacany jest maksymalnie przez okres 14 dni w roku kalendarzowym.
Zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie na opiekę nad dziećmi i innymi członkami rodziny za okres nie dłuższy niż 60 dni w roku kalendarzowym.
Zasiłek opiekuńczy przysługuje tylko w przypadku gdy nie ma innych członków rodziny mogących zająć się dzieckiem lub chorym członkiem rodziny. Zasada ta nie obowiązuje w przypadku chorego dziecka do lat 2.
W przypadku, gdy ubezpieczona matka po urodzeniu dziecka wymaga opieki szpitalnej ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, ubezpieczonemu-ojcu dziecka lub innemu ubezpieczonemu członkowi rodziny dziecka przysługuje zasiłek opiekuńczy w wymiarze do 8 tygodni, jeżeli przerwie zatrudnienie lub inną działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Okresu pobierania tego zasiłku nie wlicza się do limitu 60 dni w roku kalendarzowym.

Miesięczny zasiłek opiekuńczy wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku.