1. Czy w myśl ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej możliwe jest ustalenie częściowe opłaty rodzicom biologicznym za pobyt ich dzieci w rodzinach zastępczych, w przypadku gdy sytuacja finansowa tych rodziców uniemożliwia ustalenie opłaty w całości?

 
Art. 194 ust. 2 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej  przyznał radzie powiatu kompetencję do określenia, w drodze uchwały, szczegółowych warunków umorzenia w całości lub w części, łącznie z odsetkami, odroczenia terminu płatności, rozłożenia na raty lub odstępowania od ustalenia opłaty rodziców za pobyt dziecka w pieczy zastępczej. Starosta na wniosek lub z urzędu, uwzględniając powyższą uchwałę, może umorzyć w całości lub w części łącznie z odsetkami, odroczyć termin płatności, rozłożyć na raty lub odstąpić od ustalenia tej opłaty (ust. 3).
 

2. Czy pracownik socjalny ze średnim wykształceniem oraz ze specjalizacją zawodową w zawodzie pracownika socjalnego pracujący w całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej, będzie mógł nadal pracować z dziećmi w tej placówce?

 
Zgodnie z art. 98 ust.1 pkt 6 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej osoba pracująca z dziećmi w placówce opiekuńczo-wychowawczej na stanowisku pracownika socjalnego musi posiadać wykształcenie wyższe uprawniające do wykonywaniu zawodu. Ustawodawca nie wymaga ukończenia studiów II stopnia. Powyższy przepis jest przepisem szczególnym w stosunków do przepisów ustawy o pomocy społecznej normujących status prawny pracownika socjalnego. Jednocześnie, na podstawie art. 236 ust. 2 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, pracownicy zatrudnieni na podstawie przepisów dotychczasowych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, którzy nie spełniają wymagań kwalifikacyjnych przewidzianych dla stanowiska zajmowanego przez nich w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, mogą być nadal zatrudniani na tych stanowiskach, nie dłużej jednak niż przez okres 6 lat od dnia wejścia w życie ustawy, tj. do 1 stycznia 2018 r.
 
3. Czy likwidację publicznego ośrodka adopcyjno-opiekuńczego z dniem wejścia w życie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej poprzedzać powinna zgoda wojewody udzielana w trybie art. 85 ust. 6 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362, z późn. zm.)?

Na podstawie art. 184 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej organizowanie i prowadzenie ośrodków adopcyjnych należeć będzie do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez samorząd województwa. Na utworzenie ośrodków ustawodawca dał  marszałkom województw czas  do dnia 31 grudnia 2011 r. (art. 241 ust. 1). Z dniem 1 stycznia 2012 r., tj. z dniem wejścia w życie ustawy, dotychczasowe publiczne ośrodki adopcyjno-opiekuńcze ulegną likwidacji na mocy art. 244 ust. 1. Likwidacja publicznego ośrodka adopcyjno-opiekuńczego w powyższym trybie nie wymaga uzyskania zgody wojewody, o której mowa w art. 85 ust. 6 ustawy o pomocy społecznej, gdyż ośrodek ulega likwidacji z mocy samego prawa z dniem wejścia w życie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, a jego zadania przejmuje ośrodek adopcyjny prowadzony przez samorząd województwa lub podmiot, któremu zlecono realizację tego zadania (art. 154 ust. 2).
 

4. Czy prowadzona przez miasto placówka opiekuńczo-wychowawcza wsparcia dziennego, będzie musiała – po wejściu w życie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej – ponownie uzyskać zezwolenie na swoją działalność?

Zgodnie z art. 228 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej publiczne placówki opiekuńczo-wychowawcze wsparcia dziennego działające na podstawie przepisów dotychczasowych, z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stają się placówkami wsparcia dziennego, w rozumieniu niniejszej ustawy. W terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy jednostki samorządu terytorialnego prowadzące powyższe placówki są obowiązane dostosować organizację i standardy świadczonych usług w tych placówkach do wymagań określonych na podstawie niniejszej ustawy (art. 228 ust. 2). Zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej placówkę wsparcia dziennego prowadzi gmina, podmiot, któremu gmina zleciła realizację tego zadania lub podmiot, który uzyskał zezwolenie wójta. Ponadto, placówkę o zasięgu ponadgminnym może prowadzić powiat lub podmiot, któremu powiat zlecił realizację tego zadania (ust. 3). Wójt wydaje zezwolenie na prowadzenie placówki na wniosek, jeżeli podmiot występujący o zezwolenie przedstawi określone w art. 19 ust. 1 dokumenty. W świetle nowych rozwiązań prawnych placówka wsparcia dziennego, będąca miejską jednostką organizacyjną, nie wymaga uzyskania zezwolenia, ani nie podlega obowiązkowi rejestracji.

5. Kto faktycznie powinien pracować z rodzinami zastępczymi o stażu dłuższym niż 3 lata, biorąc pod uwagę, że organizator rodzinnej pieczy zastępczej jest instytucją a nie osoba fizyczną?

Z art. 233 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wynika, że przez 3 lata od dnia wejścia w życie ustawy obowiązkowe będzie zatrudnienie koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej tylko do rodzin zastępczych, które nie mają 3-letniego doświadczenia w sprawowaniu funkcji oraz rodzin nowopowstających. W stosunku do rodzin nieobjętych opieką koordynatora, zadania koordynatora będzie wykonywać organizator rodzinnej pieczy zastępczej. Powyższy przepis przejściowy miał na celu złagodzenie skutków finansowych wprowadzanych rozwiązań. Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej nie wskazuje, kto powinien faktycznie wykonywać zadania koordynatora w sytuacji określonej w art. 233 ust. 3, tak jak nie wskazuje, kto ma faktycznie wykonywać zadania przypisane organizatorowi rodzinnej pieczy zastępczej, określone w art. 76 ust. 4. Ustawa nie określa wymagań w stosunku do osób - innych niż koordynator - zatrudnionych u organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. Powinny być to osoby, których kwalifikacje zawodowe pozwolą  na podjęcie współpracy z rodziną zastępczą, zawłaszcza w sytuacji, gdy rodzina będzie wymagała pomocy.

6. Kto ma obowiązek zabezpieczenia lokali mieszkalnych dla wychowanków opuszczających rodziny zastępcze?

Zgodnie z art. 140 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej osobie opuszczającej, po osiągnięciu pełnoletności, rodzinę zastępczą, zwanej „osobą usamodzielnianą”, w przypadku gdy umieszczenie w pieczy zastępczej nastąpiło na podstawie orzeczenia sądu, udziela się pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych. Organizowanie wsparcia osobom usamodzielnianym opuszczającym rodziny zastępcze, przez wsparcie procesu usamodzielnienia, jak również finansowanie przyznanej osobom usamodzielnianym pomocy, jest zadaniem własnym powiatu (art. 180 pkt 3 oraz pkt 13 lit. b) w/w ustawy). Wniosek o udzielenie pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych składa się w powiecie właściwym ze względu na miejsce osiedlenia się osoby usamodzielnianej (art. 140 ust. 3). W związku z powyższym całość zadań dotyczących pomocy osobom usamodzielnianym jest zadaniem powiatu. Ustawa nie precyzuje w jakiej formie jest udzielana przedmiotowa pomoc. Może polegać m.in. na umożliwieniu osobie usamodzielnianej zamieszkania w mieszkaniu chronionym, pokryciu wydatków związanych z wynajmem pokoju, ułatwieniu uzyskania mieszkania socjalnego z zasobów gminy, umożliwieniu osobie uczącej się zamieszkania w bursie lub internacie.

Na podstawie art. 53 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, w brzmieniu nadanym art. 218 pkt 14 ustawy o wpieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, osobie opuszczającej pieczę zastępczą może być przyznany pobyt w mieszkaniu chronionym. Prowadzenie i zapewnienie miejsc w mieszkaniach chronionych jest zadaniem gminny o charakterze obowiązkowym. Mieszkanie chronione jest formą pomocy społecznej przygotowującą osoby tam przebywające, pod opieką specjalistów, do prowadzenia samodzielnego życia lub zastępującą pobyt w placówce zapewniającej całodobową opiekę (art. 53 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej). Ustawą z dnia 18 marca 2011 r. nowelizującą ustawę o pomocy społecznej (Dz.U. Nr 81, poz. 440)  minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego został upoważniony do doprecyzowania, w drodze rozporządzenia, przepisów określających rodzaj i zakres wsparcia świadczonego w mieszkaniach chronionych, warunki kierowania i pobytu w mieszkaniach chronionych (art. 53 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej).
 

7. Czy warunkiem udzielenia świadczeń dla rodziny zastępczej jest przeprowadzenie wywiadu środowiskowego , czy wystarczy wniosek rodziców zastępczych?
 

Ustawa z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej nie przewiduje przeprowadzania wywiadów środowiskowych w celu przyznania świadczeń na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej lub w rodzinnym domu dziecka. Oznacza to, że w powyższym zakresie zastosowanie znajdą odpowiednie przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Organ wydający decyzję w sprawie świadczeń zobowiązany jest (zgodnie z art.7 kodeksu postępowania administracyjnego) podjąć wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy. W tym celu organ administracji zobowiązany jest w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy (art.77 k.p.a.). Zgodnie z art.75 k.p.a. dowodem jest wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, w szczególności dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych, oględziny czy oświadczenia.

8. Czy w nowych rozwiązaniach prawnych może być rodzina zastępcza zawodowa „zwykła”?

Na mocy art. 39 ust 1 pkt. 1 lit c ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej zakłada się, że formami rodzinnej pieczy zastępczej są rodziny zastępcze zawodowe , w tym pełniące funkcje pogotowia rodzinnego i zawodowe specjalistyczne. Powyższy przepis zawiera katalog otwarty, co oznacza, że mogą istnieć rodziny zastępcze zawodowe „zwykłe”, czyli nieposiadające szczególnej specjalizacji.

 
9. Czy ośrodki adopcyjne, do których organizowania i prowadzenia zobowiązany został samorząd województwa, powinny funkcjonować jako jednostka budżetowa czy też mogą funkcjonować jako komórka organizacyjna w ramach struktur ROPS?

Zgodnie z art. 154 ust. 2 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ośrodek adopcyjny prowadzi samorząd województwa lub podmiot, któremu samorząd województwa zlecił realizację tego zadania, na podstawie art. 190. Na mocy art. 185 ust. 1 zadania z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej w województwie wykonuje regionalny ośrodek polityki społecznej. Obowiązek utworzenia ośrodków adopcyjnych do dnia 31 grudnia 2011 r. wynika z art. 241 ust. 1. Ustawodawca w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej nie przesądza w jakiej formie powinny funkcjonować ośrodki adopcyjne. Oznacza to, że wybór tej formy zależy od samorządu województwa (pomimo tego, że prowadzenie ośrodków adopcyjnych jest zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej).

10. Czy w roku 2011 samorządy wojewódzkie otrzymają środki finansowe na uruchomienie działalności ośrodków adopcyjnych i jak te środki zostaną naliczone? Jakie wskaźniki czy algorytm stosowane będą przez administrację rządową  przy ustalaniu  kwot środków finansowych dla poszczególnych województw na realizację tego zadania?

W ustawie budżetowej na rok 2011 zostały zaplanowane środki finansowe m. in. na utworzenie przez samorządy województw ośrodków adopcyjnych. Wielkość środków zostanie określona na podstawie danych ze sprawozdań budżetowych jednostek samorządu terytorialnego w rozdziale 85226 klasyfikacji budżetowej w 2010 r., przedstawionych przez marszałków województw potrzeb w zakresie realizacji ww. zadania, szacunków przedstawionych przez wojewodów oraz analizy przeprowadzonej przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.

11. Czy zaplanowane są środki finansowe na zadanie organizowania i prowadzenia przez samorząd województwa ośrodków adopcyjnych, realizowane przez samorząd wojewódzki/ ROPS (dotyczy to w szczególności nadzoru merytorycznego i obsługi: księgowej, administracyjnej i organizacyjnej)?

W projekcie budżetu państwa na rok 2012 zostały zaplanowane środki finansowe na organizowanie i prowadzenie przez samorząd województwa ośrodków adopcyjnych, w tym na obsługę i nadzór tego zadania.

12. Czy w związku z art.245 ust.1 ustawy marszałek województwa może z podmiotem prowadzącym niepubliczne ośrodki adopcyjno – opiekuńcze zawrzeć umowę na pierwsze 12 m-cy prowadzenia działalności bez przeprowadzania procedur konkursowych wynikających z ustawy o pożytku publicznym i wolontariacie? Jaką procedurę należy zastosować po upływie 12 miesiecy ?

Zgodnie z art. 245 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej podmiotom prowadzącym niepubliczne ośrodki adopcyjno-opiekuńcze przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, w których w 2010 r. przeprowadzono co najmniej 20 procedur adopcyjnych zakończonych przysposobieniem dziecka, marszałek województwa zleca prowadzenie ośrodka adopcyjnego na okres co najmniej 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Podmiot, któremu należy zlecić prowadzenie ośrodka adopcyjnego został wprost wskazany w tym przepisie (ośrodek adopcyjno – opiekuńczy, który przeprowadził co najmniej 20 procedur adopcyjnych), co oznacza, że nie stosuje się przepisów dotyczących wyłaniania podmiotów  na podstawie ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. W pozostałym zakresie ustawa ta znajdzie zastosowanie.

Po rozwiązaniu stosunków zlecenia, zawartych w ww. sposób, stosuje się art. 154 ust. 2 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, na mocy którego ośrodek adopcyjny może być prowadzony przez podmiot, któremu samorząd województwa zlecił realizowanie tego zadania na podstawie art. 190. Art. 190 określa, że w tym zakresie stosuje się ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

13. Jakich pracowników dotychczas zatrudnianych przez ośrodki  adopcyjno – opiekuńcze w powiecie zobowiązany jest przejąć samorząd wojewódzki; czy powiat może odmówić przekazania tych pracowników?

Kwestię przejęcia pracowników ośrodków adopcyjno–opiekuńczych do  nowego pracodawcy reguluje art. 244 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Na mocy art. 244 ust. 2 zasadą jest, że pracownicy tych ośrodków stają się pracownikami starostwa powiatowego. Wyjątki od tej zasady stanowią m.in. art. 244 ust. 4 i 5 określające którzy pracownicy ośrodków adopcyjno – opiekuńczych staną się pracownikami urzędu marszałkowskiego albo ośrodka adopcyjnego prowadzącego wojewódzki bank danych. Pracownikami urzędu marszałkowskiego staną się pracownicy, którzy spełniają następujące wymagania:

- są pracownikami publicznych ośrodków adopcyjno – opiekuńczych, w których przeprowadzono w 2010 r. co najmniej 10 procedur adopcyjnych zakończonych przysposobieniem dziecka,

-   pracownicy ci zajmują się postępowaniami adopcyjnymi.

Ponadto pracownikami urzędu marszałkowskiego staną się prowadzący postępowania adopcyjne pracownicy ośrodka adopcyjno - opiekuńczego prowadzącego wojewódzki bank danych, chyba że ośrodek ten zostanie wyznaczony przez marszałka województwado prowadzenia wojewódzkiego banku danych na podstawie ustawy o wspieraniu rodzinyi systemie pieczy zastępczej. Wówczas pracownicy ci staną się pracownikami tego ośrodka.
Szczegółowe wyjaśnienia w sprawie przejmowania pracowników publicznych ośrodków adopyjno-opiekuńczych znajdują się w komunikacie "Sytuacja prawna pracowników likwidowanych ośrodków adopcyjno-opiekuńczych".
 

14. Kto będzie archiwizować dokumentację dotyczącą adopcji? Czy dotychczasowa dokumentacja pozostanie w powiatach; jeżeli nie – to komu będzie ona przekazana zgodnie z zasadami o ochronie danych osobowych i przepisami na temat tajemnicy danych o adopcji? Kto będzie ponosił koszty archiwizacji ?

Zgodnie z art. 241 ust. 4 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej podmiot prowadzący przed dniem wejścia w życie tej ustawy ośrodek adopcyjno-opiekuńczy, w terminie do dnia 15 stycznia 2012 r., przekazuje za zgodą osób zainteresowanych właściwemu:

1) staroście – dokumentację dotyczącą kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia placówki rodzinnej oraz rodzin zastępczych i osób prowadzących placówki rodzinne;

2) marszałkowi województwa – dokumentację dotyczącą osób zgłaszających gotowość przysposobienia dziecka oraz prowadzonych procedur przysposobienia.

 W pozostałym zakresie szczegółowe zasady postępowania z materiałami archiwalnymi i inną dokumentacją reguluje ustawa z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz. U. z 2011 r. Nr 123, poz. 698). Kwestia postępowaniaz dokumentacją w przypadku ustania działalności organów i jednostek uregulowana została w wydanym na podstawie tej ustawy rozporządzeniu w sprawie postępowania z dokumentacją, zasad jej klasyfikowania i kwalifikowania oraz zasad i trybu przekazywania materiałów archiwalnych do archiwów państwowych. Zgodnie z § 11 tego rozporządzenia w przypadku ustania działalności organów i jednostek organizacyjnych, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach:

1)  materiały archiwalne przekazuje się do właściwego archiwum państwowego,
z tym że materiały archiwalne, dla których nie upłynął 25-letni okres od ich wytworzenia, a które są niezbędne do działalności organu lub jednostki organizacyjnej przejmującej zadania i funkcje organu lub jednostki organizacyjnej, której działalność ustała, przekazuje się temu organowi lub jednostce;

2) dokumentację niearchiwalną przekazuje się organowi lub jednostce organizacyjnej przejmującej zadania i funkcje organu lub jednostki organizacyjnej, której działalność ustała.

15. Czy ustawodawca przez użycie  w art. 244 i 245 wyrażenia „… w których w 2010 r. przeprowadzono …” miał na myśli tylko procedury rozpoczęte i zakończone w 2010 roku? Czy również rozpoczęte przed rokiem 2010,  a w 2010 roku zakończone?

Zawartą w art. 244 ust. 4 i art. 245 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej regulację „w których w 2010 r. przeprowadzono 10(20) procedur adopcyjnych zakończonych przysposobieniem dziecka” należy rozumieć w ten sposób, że istotna jest liczba procedur adopcyjnych zakończonych w 2010 r. Nie ma znaczenie kiedy postępowania te zostały wszczęte.

16. Jakie zadania, poza wykonywanymi w ośrodku adopcyjno – opiekuńczym, są zobowiązani wykonywać pracownicy tych ośrodków?

Obecnie ośrodki adopcyjno opiekuńcze - zgodnie z ustawą z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej i rozporządzeniem Ministra Polityki Społecznej z dnia 30 września 2005 r.  w sprawie ośrodków adopcyjno-opiekuńczych wykonują następujące zadania:

1)  gromadzenie informacji o dzieciach, które mogą być przysposobione lub umieszczone w rodzinie zastępczej;

2) przeprowadzanie badań pedagogicznych i psychologicznych oraz rodzinnych wywiadów środowiskowych, dotyczących osób zgłaszających gotowość przysposobienia dziecka, kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej albo kandydatów do prowadzenia placówki rodzinnej;

3) wydawanie zaświadczeń kwalifikacyjnych stwierdzających ukończenie szkolenia dla rodzin zastępczych według wzoru określonego w załączniku do rozporządzenia;

4) wydawanie kandydatom do pełnienia funkcji rodziny zastępczej opinii o spełnianiu przez nich warunków, a kandydatom do prowadzenia placówki rodzinnej opinii o posiadaniu odpowiedniego przygotowania;

5)   dobór rodziny przysposabiającej właściwej ze względu na potrzeby dziecka;

6)  prowadzenie pomocy psychologicznej, poradnictwa pedagogicznego i prawnego dla rodziców dzieci umieszczonych w placówkach rodzinnych;

7) współpraca z sądem opiekuńczym, polegająca w szczególności na powiadamianiu o okolicznościach uzasadniających wszczęcie z urzędu postępowania opiekuńczego i sporządzaniu opinii w sprawach dotyczących umieszczania dzieci w rodzinie przysposabiającej, rodzinie zastępczej lub w placówce rodzinnej;

8)  udzielanie pomocy w przygotowaniu wniosków o przysposobienie lub ustanowienie rodziny zastępczej i zgromadzeniu niezbędnych dokumentów;

9)   działalność edukacyjna i upowszechniająca tworzenie rodzin przysposabiających, zastępczych oraz placówek rodzinnych;

10)  wspieranie dyrektora placówki rodzinnej w sporządzaniu indywidualnego planu pracy z dzieckiem oraz dokonywanie oceny zasadności dalszego pobytu dziecka w placówce rodzinnej;

11)  współpraca z dyrektorem placówki rodzinnej w sporządzaniu okresowej oceny sytuacji dziecka umieszczonego w danej placówce;

12) realizowanie innych zadań przewidzianych w przepisach dotyczących opieki nad dzieckiem i rodziną.

Ponadto - zgodnie z art. 77 ustawy o pomocy społecznej, ośrodki  adopcyjno-opiekuńcze, prowadzą szkolenia rodzin zastępczych.  Z powyższego zestawienia wynika, iż część zadań realizowanych dzisiaj przez ośrodki adopcyjno - opiekuńcze sprowadza się do pracy z rodzinami zastępczymi, placówkami opiekuńczo-wychowawczymi typu rodzinnego lub rodzinami naturalnymi, a także do działalności  edukacyjnej i upowszechniającej różne formy opieki nad dzieckiem. Zatem nie wszyscy pracownicy obecnych ośrodków adopcyjno-opiekuńczych zaangażowani są w pracę związaną bezpośrednio z prowadzeniem procedur adopcyjnych. Ponadto należy podkreślić – analizując liczbę adopcji przeprowadzonych w poszczególnych ośrodkach w kraju, że niektóre z ośrodków adopcyjno-opiekuńczych w większości skupiają się na działalności na rzecz rodzin zastępczych.

17. Czy w związku z art. 183 ustawy prowadzenie przez samorząd wojewódzki ośrodków preadopcyjnych i regionalnych placówek opiekuńczo – terapeutycznych jest zadaniem obligatoryjnym, czy też placówki te uruchamiane mogą być w miarę potrzeb?Skąd samorządy województw pozyskają środki finansowe na prowadzenie placówek? Art.197 mówi o możliwości otrzymania do 50% dotacji celowej z budżetu państwa na realizację zadań własnych. Czy MPISP przewiduje możliwość wpisania zadań własnych samorządu województwa do rządowych programów wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej (art. 187 ust.1 pkt 5)?

Zgodnie z art. 93 ust. 3 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej  samorząd województwa może prowadzić lub zlecić, na podstawie art. 190, prowadzenie regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej lub interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego. Z przepisu tego jasno wynika, że zadania te są zadaniami fakultatywnymi samorządu województwa. Odnosząc się do kwestii możliwości przyznania dotacji z budżetu państwa samorządowi województwa na realizację zadań nałożonych ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, uprzejmie informuję, że zgodnie z art. 197 wszystkie jednostki samorządu terytorialnego mogą otrzymywać dotację na dofinansowanie zadań własnych z zakresu realizacji zadań wspierania rodziny oraz systemu pieczy zastępczej.

18. Czy funkcje ośrodków preadopcyjnych i regionalnych placówek opiekuńczo – terapeutycznych mogą być łączone i realizowane przez jedną placówkę? 

Zgodnie z art. 2 ust.3 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, jednostkami organizacyjnymi wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej są  między innymi regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne i interwencyjne ośrodki preadopcyjne. Pełnią one w ustawie zupełnie odmienne funkcje. Zdaniem Departamentu Polityki Rodzinnej niewłaściwe jest łączenie tych placówek w jedną placówkę pod względem organizacyjnym.  Natomiast istnieje możliwość powołania jednego centrum administracyjno – organizacyjnego do wspólnej obsługi tych placówek.

19. Czy i jak zabezpieczone są usługi (świadczenia) medyczne w regionalnych placówkach opiekuńczo – terapeutycznych i interwencyjnych ośrodkach preadopcyjnych? Czy są one już wpisane w katalogu placówek, których usługi medyczne finansowane są przez NFZ na podstawie zawieranych kontraktów?

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (wprowadzanym art. 225 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej) wramach struktury organizacyjnej podmiotu leczniczego może zostać wydzielona jednostka organizacyjna, w celu udzielania świadczeń zdrowotnych mieszkańcom domów pomocy społecznej, wychowankom regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych lub interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych, zlokalizowana na terenie tych podmiotów. Oznacza to, że na terenie regionalnej placówce opiekuńczo – terapeutycznej, czy w interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym  może się mieścić jednostka organizacyjna podmiotu leczniczego, która będzie udzielała świadczeń dzieciom z tej placówki czy ośrodka. Nie ma zatem potrzeby dokonywania zmian w zasadach finansowania przez NFZ świadczeń dla dzieci, które będą umieszczone w  regionalnej placówce opiekuńczo – terapeutycznej, czy w interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym.

20. Czy udział przedstawiciela ośrodka adopcyjnego w zespole dokonującym oceny sytuacji dziecka

umieszczonego w placówce opiekuńczo – wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo – wychowawczej albo interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym jest obligatoryjny, czy fakultatywny?

Zgodnie z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej udział pracownika ośrodka adopcyjnego w zespole do spraw oceny zasadności pobytu dziecka w pieczy zastępczej jest obligatoryjny.  Jednakże  należy  pamiętać, że  celem  udziału  pracownika ośrodka  adopcyjnego w  pracach  zespołu  jest  ocena  możliwości  uregulowania  sytuacji prawnej dziecka i ewentualne natychmiastowe podjęcie działań zmierzających do jego adopcji. Zatem, aby zrealizować ten cel możliwe są różne rozwiązania, nie zawsze wymagające fizycznego  udziału pracownika ośrodka adopcyjnego  w posiedzeniu zespołu na terenie instytucji pieczy zastępczej, choćby skorzystanie z możliwości elektronicznej wymiany dokumentów.

21. Na jakich zasadach należy „przejmować” pracowników likwidowanych ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, o których mowa w art. 244 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej?
 

Zgodnie z art. 244 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej pracownicy likwidowanych publicznych ośrodków adopcyjno – opiekuńczych stanąsię pracownikami odpowiednio starostwa powiatowego, urzędu marszałkowskiego, jednostki organizacyjnej powiatu albo ośrodka adopcyjnego prowadzącego wojewódzki bank danych.W związku z brakiem w ww. ustawie regulacji szczególnych dotyczących stosunków pracy pracowników likwidowanych publicznych ośrodków adopcyjno – opiekuńczych, należy zastosować przepisy art. 231 Kodeksu pracy. Z bogatego orzecznictwa Sądu Najwyższego dotyczącego przepisów art. 231 Kodeksu pracy wynika, że wstąpienie nowego pracodawcy w dotychczasowe stosunki pracy bez konieczności ich rozwiązania przez poprzedniego pracodawcę, ma miejsce nie tylko w razie przejęcia majątku, ale także w przypadku przejęcia i kontynuowania zadań przez  nowego pracodawcę. O przejęciu dotychczasowych zadań i ich kontynuowaniu przez nowe ośrodki adopcyjne świadczy m. in. regulacja zawarta w art. 242 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Jednocześnie wskazać należy, że objęcie pracownika konstrukcją następstwa prawnego w stosunkach pracy (231 Kodeksu pracy) oznacza, że kontynuowanie zatrudnienia u nowego pracodawcy następuje bez konieczności rozwiązania stosunków pracy u dotychczasowego pracodawcy. Z tego względu przepisy art. 20 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.) nie powinny mieć zastosowania do zatrudnionych na Karcie Nauczyciela pracowników likwidowanych ośrodków adopcyjno – opiekuńczych.