Od 1 stycznia 1999 r. zaczął obowiązywać w Polsce nowy system emerytalny, oparty na zreformowanym Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych  i otwartych funduszach emerytalnych.

Wprowadzone w 1999 r. zmiany nie objęły wszystkich ubezpieczonych w sposób jednakowy. Było to podyktowane wielkością zmian, a także kosztami reformy. Ustawodawca uznał ponadto, że nie można zmieniać warunków przyznawania świadczeń oraz zasad ich obliczania osobom które przez długi okres, nawet kilkadziesiąt lat, były objęte ubezpieczeniem według starych zasad.

Ubezpieczeni zostali zatem podzieleni na grupy, w zależności od daty urodzenia: przed 1 styczniem 1949 r. i po 31 grudnia 1948 r.

1. Ubezpieczeni, urodzeni przed dniem 1 stycznia 1949 r., mają przyznawaną emeryturę w oparciu o zasady dotyczące systemu emerytalnego obowiązujące przed 1 stycznia 1999.
2. Ubezpieczeni urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r.:

-        ubezpieczeni urodzeni przed dniem 1 stycznia 1969 r. zostali, z pewnymi wyjątkami, objęci zasadami nowego systemu emerytalnego,

-        ubezpieczeni urodzeni po dniu 31 grudnia 1968 r. zostali objęci całkowicie zasadami nowego systemu emerytalnego.

Od 1 stycznia 2009 r. rozpoczęto wypłatę pierwszych emerytur z nowego systemu emerytalnego opartego na zasadzie zdefiniowanej składki. Oznacza to, że wysokość emerytury uzależniona jest od kwoty składek wpłaconych przez ubezpieczonego. W nowym systemie emerytalnym emerytura będzie finansowana z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i wypłacana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Ustawodawca przewidział również możliwość utworzenia Pracowniczych Programów Emerytalnych, kont IKE i IKZE, które mają charakter dobrowolny i uzupełniający w stosunku do powszechnego systemu emerytalnego.

Emerytury dla ubezpieczonych urodzonych przed 1 stycznia 1949 r.

Osoby z tej grupy wiekowej otrzymują emeryturę obliczoną według starych zasad. Przy wyliczeniu emerytury brane są pod uwagę długości okresów składkowych, nieskładkowych oraz podstawa wymiaru (PW).

Ubezpieczeni urodzeni przed dniem 1 stycznia 1949 r. nabywają prawo do emerytury jeżeli osiągnęli wiek emerytalny i mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Jeżeli obliczona - w powyższy sposób - emerytura dla tych osób jest niższa od kwoty najniższej emerytury wówczas emeryturę podwyższa się do tej kwoty.

Emerytura przysługuje również ubezpieczonym, którzy osiągnęli wiek emerytalny i mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 15 lat dla kobiet i co najmniej 20 lat dla mężczyzn. Emerytura dla tych osób nie jest jednakże podwyższana do wysokości najniższej emerytury, jeżeli okaże się, że jej wartość jest niższa.

Emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r.

Osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r. co do zasady zostały objęte nowym systemem emerytalnym. Wysokość świadczeń emerytalnych tych osób uzależniona jest głównie od wielkości kapitału zewidencjonowanego na indywidualnym koncie emerytalnym w ZUS. Okresy składkowe i nieskładkowe są uwzględniane przy wyliczeniu kapitału początkowego, który określa, ile dany ubezpieczony zaoszczędził w starym systemie emerytalnym tzn. przed 1 stycznia 1999 r. Kapitał początkowy jest zapisany na indywidualnym koncie ubezpieczonego w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych i wraz z wartością składek wpłaconych na ubezpieczenie emerytalne po dniu 1 stycznia 1999 r. stanowi podstawę do wyliczenia wysokości emerytury. Okresy składkowe i nieskładkowe są również uwzględniane przy ustaleniu wysokości emerytur wcześniejszych, pomostowych i mieszanych.

Emerytura z nowego systemu emerytalnego przysługuje niezależnie od długości okresu składkowego i nieskładkowego. Wymiar stażu ubezpieczeniowego przekłada się jednak bezpośrednio na wysokość tego świadczenia. Wysokość nowej emerytury nie może być niższa od kwoty emerytury najniższej, pod warunkiem, że ubezpieczony udowodnił okresy składkowe i nieskładkowe w wymiarze wynoszącym docelowo 25 lat - w przypadku kobiety i mężczyzny.

Wiek emerytalny kobiet i mężczyzn urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. docelowo będzie wynosił 67 lat; przy czym w przypadku kobiet wiek ten zostanie osiągnięty w 2040 r., a w przypadku mężczyzn w 2020 r. Jednak - im dłużej ubezpieczeni będą pozostawać aktywni zawodowo tym więcej będą mieli zewidencjonowanego na koncie w ZUS kapitału i tym wyższe będą ich emerytury. Obok wartości zewidencjonowanego kapitału emerytalnego, na wysokość emerytury będzie miało również wpływ średnie dalsze trwanie życia. Jest to wskaźnik statystyczny obliczany przez Główny Urząd Statystyczny, który mówi o tym ile statystycznie trwać będzie życie osoby przechodzącej w danym wieku na emeryturę. Wskaźnik ten jest jednakowy dla kobiet i mężczyzn.